Slår alarm om idretten: Folk med jobb og hus slit med å betale for barna

– Det byrjar å bli skremmande, seier Kate Tømmervold til NRK.

Leiaren i trønderklubben Klæbu IL er bekymra.

Før fekk ho kanskje ein førespurnad i månaden frå familiar som ikkje hadde råd til å betale for idretten til barna.

No er situasjonen ein heilt annan.

– Det kjem to–tre e-postar annankvar dag. Det er blitt ein annan terskel for å seie frå om at ein treng hjelp, seier Tømmervold, som er dagleg leiar i ein idrettsklubb med 1600 medlemmer.

Men det er ein forskjell frå tidlegare.

No kjem også familiar med fast jobb og hus med ei bønn om hjelp.

Bekymra

NRK har kontakta ei rekkje idrettsklubbar i Noreg. Klubbleiarar ser ei urovekkjande utvikling.

Problem med å betale for medlemskontingentar og treningsavgifter er ikkje lenger berre eit fattigdomsproblem.

I ulike landsdelar blir det rapportert om aukande problem:

– Det er dyrt å leve. Handlevogna er dyrare. Straumen er dyrare. Då er idrettstilbodet kanskje det første som ryk i ein familie, seier Marius Sigolsen, som er dagleg leiar i Bøler IF, på Oslos austkant.

Der bur det folk frå alle samfunnslag.

Sigolsen ser ei alarmerande utvikling. Pågangen av dei som slit, aukar. Dette gjeld også middelklassefamiliar.

– Det er ikkje berre dei som har generelle levekårsutfordringar. Men rett og slett alle, seier Sigolsen.

Han slår likevel fast at dei aldri skal seie nei til barn.

– Men vi er nøydde til å få løyvd pengar, så vi klarer å inkludere alle, seier Sigolsen.

Mange slit

Fleire klubbar i ulike landsdelar fortel om det same. Men det varierer også korleis klubbane, som har NRK kontakta, er ramma. Kommunale aktivitetskort hjelper til nokre stader.

Andre fryktar derimot for konsekvensane av dei aukande problema.

– Eg får heilt vondt i magen av å tenkje på å seie nei til barn, som ikkje skal få trene fordi dei ikkje klarer å betale medlemskontigent og treningsavgift. Frykta er at det skal bli slik, seier May-Liss Ryan i Steinkjer Fotballklubb.

I sentrum av den trønderske byen bur folk frå alle samfunnslag. Den siste tida har Ryan, som er inkluderingsansvarleg i klubben, sett korleis betalingsproblemet har auka.

– Vi har cirka 400 spelarar i klubben og 90 spelarar opplyser at dei ikkje kan betale for cupar, medlemskontingentar og treningsavgift, seier May Liss Ryan i Steinkjer Fotballklubb.

I fjor var det i underkant av 200.000 kroner i treningsavgifter som ikkje kom inn. Men betalingsproblema er aukande.

Det gjentek seg i fleire av klubbane NRK har vore i kontakt med.

Det skjer samtidig som tal frå Gjeldsregisteret denne våren har vist at forbruksgjelda aukar i Noreg. Samtidig har også talet på inkassosaker gått opp.

Ryan ser at prisstigninga i samfunnet elles gjer det vanskelegare for «vanlege» folk å betale alle utgifter. Det påverkar også klubben i stor grad.

– No kjem også dei med fast jobb og hus, som ikkje klarer dette fordi utgiftene i kvardagen er blitt så store. Dei må prioritere vekk aktivitetar til barna, seier Ryan.

Klubben har utstyrsbu, og arrangerer også kveldsmat kvar måndag. Der kan folk ete eit varmt måltid for 20 kroner. Det er også ope for dei som ikkje er medlemmer i klubben.

– Ein gut som kom, fekk med seg ein del mat heim då kveldsmaten var ferdig. Det viste seg at han ikkje hadde ete heile dagen. Det seier litt om kva samfunn vi bur i, seier Ryan.

Tek grep

Sjølv i dei ressurssterke byområda merkar dei problema.

– At det er snakk om 20–30 prosent fleire saker enn tidlegare, er heilt sikkert, seier Tyge Carlsen, leiaren i IK Gimletroll i Kristiansand.

Spesielt det siste halvåret har han sett at noko har skjedd. Uteståande betaling av medlemskontingent og treningsavgifter aukar.

Han påpeikar at klubben er heldig, som held til i eit veldig ressurssterkt område av byen. Det er ikkje er raudt varsel for dei som klubb enno. Men det er ein trend.

– Vi ser at det vi kan kalle vanlege familiar må byrje å prioritere. Slike rekningar kjem lenger bak i bunken enn elles, seier Carlsen

For å hjelpe dei som slit, har dei no sett av ein større pott med pengar. Laga deira skal heller ikkje spele meir enn to cupar i året framover.

Klubbleiaren understrekar at det er i tenåra at idretten blir dyrare.

– Familiar har gjerne to–tre barn som reiser på turneringar utanbys og treningsleirar. Då blir det fort 10.000-15.000 i året for å ha eit barn i aktivitet, seier Carlsen.

Etterlyser handling

Leiaren i Oslo idrettskrins, Marcela Bustos, ber no dei ulike idrettane kartleggje eigen aktivitet og kva nivå det bør liggje på.

– Kva aktivitetsnivå treng seksåringar? Kva treng tiåringar og kva treng fjortenåringar? Dette må idretten ta ansvar for å gjere tydeleg. For det vil stoppe ein profesjonaliseringsgallop, seier Bustos.

Klæbu-leiar Kate Tømmervold kjem med ein formanande peikefinger i retning idrettspresident Berit Kjøll.

– Ein kan ikkje stå på kongestolen å seie at idretten er for alle. Då må ein praktisere det. Det kjenner eg ikkje blir gjort i dag. Frå ord til handling, det er noko vi saknar, seier Tømmervold.

Ho er blant anna frustrert over at klubben i år har fått avslag på kommunale midlar, som går utover dei med ekstra behov denne sommaren. Det gjeld til dømes tilbodet til personar med nedsett funksjonsevne.

- Felles ansvar

Idrettspresident Kjøll ser at situasjonen har eskalert kraftig. Ho kallar det ei familieøkonomi-krise.

– Kva for eit grep i presidentperioden din meiner du har gitt resultat i kampen mot at idretten blir for dyr for folk?

– Her refererer eg til kva vi i idrettsstyret har sett på dagsordenen. Vi har behandla denne problemstillinga ved fleire høve og vi følgjer det nøye opp. Ein ting er kva vi gjer opp mot styresmaktene. Ein annan ting er kva idretten sjølv gjer, seier Kjøll.

Ho påpeikar at ho utfordrar leiarane av dei ulike særforbunda på kva dei gjer med økonomi som barriere i idretten sin. Kjøll framhevar at dei har eit system der forbund som jobbar aktivt med dette, får tildelt meir pengar.

– Dette handlar ikkje om å peike på kvarandre. Vi har alle eit felles ansvar for at alle barn og unge faktisk får delta i idretten, seier Kjøll.