Russiske stjerner manipulerte vekk krigssymbol etter Putin-show: – Taktisk

I førre veke stilte fleire av dei russiske OL-heltane på propagandashowet til Vladimir Putin. Det var eit arrangement som skulle feire åtteårsdagen for annekteringa av den ukrainske Krym-halvøya.

Ser ein på bileta tatt av utøvarane frå scena, er det umogleg å ikkje leggje merke til den store og tydelege «Z»-bokstaven på jakka.

Etter showet delte dei russiske tvillingsystrene, som tok sølv og fjerdeplass i rytmisk gymnastikk i OL i Tokyo, fleire bilete frå kvelden på sin Telegram-profil, og der var det ingen «Z»-bokstav å sjå:

Ser ein nærare etter, har sjølve symbolet blitt manipulert vekk.

– Å retusjere på denne måten kan vise fansen at ein er ein del av opposisjonen. Det er òg ein måte å distansere seg frå symbolet på, som fort kan relaterast til svastika eller som eit fascistisk symbol, seier Irina Anisimova, postdoktor i framandspråk ved UiB, til NRK.

Tek avstand

Anisimova, som spesialiserer seg i russisk kultur, meiner det kan tyde på at systrene viser på ein litt «vag» måte at dei tek avstand frå krigen.

– Det russiske samfunnet er ekstremt splitta. Nokre vil nok bli glade for å sjå symbolet, medan andre blir provosert på ein særs negativ måte, seier ho.

Ho meiner at brukarar av plattforma Telegram ofte er eit yngre publikum som får tilgang på nyhende internasjonalt, og dermed er ein del av opposisjonen.

– Dei som har tilgang på internett, og som brukar slike plattformer – støttar krigen mindre. Dei er ein del av den yngre, meir urbane og utdanna generasjonen. Ofte er det dei eldre som ser på TV og som får sine nyhende gjennom statskanalane, som er for krigen, seier Anisimova vidare.

Tenkjer taktisk

Kåre Johan Mjør, som er førstelektor på Institutt for framandspråk ved UiB, meiner det kan vere ein taktisk handling av utøvarane.

– Det kan vere fleire grunnar til at det er blitt retusjert, men generelt er «Z»-bokstaven blitt eit polariserande symbol. Brukar du den kan du bli stigmatisert, og då særleg internasjonalt, seier han og held fram:

– Kanskje tenkjer utøvarane taktisk. Dette er utøvarar som har ein internasjonal karriere, og som vil halde fast og trygge det. Det kan vere kompromitterande for framtida. Det kan òg vere at dei tenkjer at det er polariserande på heimebane – at ungdommen ikkje er så glad i den symbolikken, men det blir spekulasjonar.

– Kan ein seie at dei tek eit visst standpunkt mot krigen når dei gjer dette?

– Det er litt vanskeleg å seie, når dei trass alt stilte på seremonien. Kanskje prøver dei heller å gardere seg. Utøvarane er uansett i ein spesiell situasjon når ein skal opptre på ein slik seanse. Presset vil nok vere der. Det vil koste å seie nei når nokon ber deg om å bruke merket, og då spesielt når presidenten er til stades, seier han vidare.

Krev tydeleg standpunkt

Anisimova tykkjer likevel at utøvarane bør finne ein annan måte å vise haldninga si på.

– Sjølv om dei har manipulert vekk merket, tek dei ikkje eit openlyst standpunkt. Det ville vore betre om dei sa det offentleg, gjennom ein video eller liknande, seier ho.

Det meiner ho ikkje skjer som følge av økonomiske og nasjonalistiske grunnar.

– Veldig mange russiske utøvarar er avhengige av staten, då dei ikkje har så mange sponsorar, og spesielt ikkje no då mange bedrifter har trekt seg ut av landet. Det er frykteleg tøft å stå imot, og om nokon vel å gjere det – då må dei nok emigrere og starte på nytt ein annan stad.

Mjør tykkjer uansett at dei russiske utøvarane blir sett i ein vanskeleg situasjon.

– Alle som lèt seg bli brukte er synd og trist. Ein veit ikkje kor mykje press som kvilar på deira skuldrer, og det er kanskje ei splitting i synet på krigen. Det som er sikkert, er at det er ei påkjenning å ta eit standpunkt imot, seier han.

NRK har vore i kontakt med Averina-systrene sin manager, Nina Ponomarjova, men ikkje lukkast med å få svar.