Draumen om toppsatsing blei knust: – Det var urettferdig

– Det blir spennande. Eg gler meg ... Og så gruer eg meg litt, fortel Nathaporn Kritkamchon (25) til NRK.

Ho er tilbake i ein gjestevisitt for Skjetten Volleyball, over to og eit halvt år sidan ho stansa toppsatsinga.

Årsaka: Då Skjetten rykte opp til Eliteserien, fekk ikkje lenger Nathaporn spele for laget.

– Det var veldig trist. Draumen min om å satse vidare innanfor volleyball ... Ein byrja å miste motivasjonen. Kanskje det var på tide for meg å leggje opp og finne noko anna å gjere? Det var i utgangspunktet ikkje noko eg ville, men eg valde å avslutte karrieren.

Kritkamchon blei fødd gut, men frå tidleg alder visste volleyballspelaren at ho var fødd i feil kropp. Kritkamchon starta å ta kvinnelege hormon som 14-åring og har spelt for Skjetten Volleyball sidan ho var 13 år. Det var aldri nokon tvil om at ho skulle spele på jentelaget.

– Ikkje naturleg å bruke krava til IOC

Då ho var 17 starta klubben å søkje om løyve for at ho skulle spele i førstedivisjon. Det fekk ho lov til, men klubben måtte søkje årleg. Skjetten Volleyball var innforstått med at Kritkamchon ikkje hadde løyve til å spele på eliteserienivå eller i NM.

Men i januar 2020 øygna klubben realiteten av eit opprykk og Kritkamchon hadde òg fått godkjent juridisk kjønnsskifte. Då etterspurde klubben kva som måtte til for at Nathaporn skulle få spele i eliteserien.

I april 2020 var opprykket eit faktum.

Sportsleg leiar i Skjetten Volleyball Gro Erdal seier til NRK at ho stussa over at NIF og NVFB nytta retningslinjer frå Den internasjonale olympiske komité (IOC) når det ikkje var snakk om landslagsspel:

– Sånn eg oppfattar volleyballen i Noreg, inkludert elite, så er det hobbyspel. Ein tener ikkje pengar på det. Det kostar oss pengar å drive med det. Eg såg jo heller ikkje for meg at det var naturleg å bruke krava til IOC på elitevolleyball i Noreg.

I tillegg meiner Erdal at informasjonen frå forbunda ikkje klargjorde kor ofte Kritkamchon måtte teste testosteronnivået:

– Nathaporn måtte testast regelmessig, men dei klarte aldri å fortelje kva jamne mellomrom var. Når på dagen skal vi ta det? Ein gong i månaden? Kvar veke?, fortel Erdal.

Håvard B. Øvregård er seniorrådgivar for verdiarbeid i NIF og har følgt saka til Kritkamchon. Øvregård er ikkje einig i at retningslinjene var uklare eller kom for seint:

– I samtale med Gro Erdal frå Skjetten Volleyballklubb har eg heile vegen sidan 2015 gitt henne informasjon om kva som er reglane både på breiddenivå og toppidrettsnivå. Dette inkluderer informasjon om dei nye reglane som kom i januar 2016, og som sette krav til testosteronnivå som skulle dokumenterast i 12 månadar, så det har vore kjent for klubben.

Håpa på dispensasjon

Kritkamchon starta med testing av testosteronnivået etter opprykket, i håp om at NVBF og NIF ville gjere eit unntak.

– Eg kan ikkje skru tida tilbake. Hadde eg visst dette på førehand, i starten av sesongen i første divisjon, hadde eg så klart teke blodprøvene for alle månadene dei kravde det, seier ho.

Erdal trudde Kritkamchon ville få dispensasjon frå reglane, sidan seriestart i eliteserien var i oktober same år. Men det fekk ho ikkje.

– Klart når du rykkjer opp i april og sesongstart er i oktober så rekk ein ikkje å få 12 månader med testing inn der. Det synest eg var urettferdig.

Nybrotsarbeid

Nathaporn var blant dei første transpersonane på nasjonalt toppidrettsnivå i Noreg.

– I desse type sakene er det vanskeleg for utøvarar fordi ein er pionerar og blant dei første som skal utfordre regelverket til idretten. Vi prøvar å hjelpe til på beste måte. Det er klart det er vanskelegare for ein utøvar som er blant dei første på eit område enn utøvarar som kan følgje i spora etter andre, seier Øvregård.

Han er klar på at skilje går mellom toppidrett og breiddeidrett.

– I breiddeidrett så ønsker vi at alle skulle kunne delta i den kjønnskategorien dei identifiserer seg som. I toppidrett så skal ein følgje dei reglane som er lagt av IOC og dei internasjonale forbunda, fortel Øvregård.

– Vår visjon er idrettsglede for alle. Det er viktig for oss at idretten skal inkludere både cispersonar og transpersonar, seier Øvregård.

Det er Kritkamchon einig i:

– Formålet med idrett er at alle skal vere inkluderte. At ein skal ha det gøy og det synest eg bør vere fokuset her.