Tannlegar oppdagar omsorgssvikt, vald og misbruk av små born

2011 var det fyrste året der tannlegane fekk rutinar på å melde frå og i 2012 resulterte det i 9 bekymringsmeldingar frå tannlegar i Sogn og Fjordane.

Ved tannklinikken i Høyanger gjer tannlege Ingvild Osland Boge i Høyanger seg klar til å ta i mot eit barn som ventar spent ute på gangen. Men det er ikkje berre hol i tennene tannlegane kan oppdage.

– Vi ser på heile personen. Vi ser både etter tannhelsa, om det er sår eller blåmerke, fortel ho.

• LES OGSÅ: Overgrep mot barn skal inn i læreplanen

Heilt tilfeldig før

Tannlegar landet over har fått ei viktig rolle i å avdekke omsorgssvikt og mishandling av barn. Årleg blir det no sendt 500 meldingar til barnevernet. For tannlegar er ofte dei einaste i helsetenesta som kjem rutinemessig så nær innpå barn.

Dei har sjansen til å oppdage korleis barnet eigentleg har det, både når det gjeld kosthald, hygiene, tillit til vaksne og teikn på seksuelt misbruk.

Men tidlegare var det heilt tilfeldig om dei meldte frå om kva dei såg. Men for tre år sidan kom det nye rutinar på plass som legg til rette for å kontakte barnevernet.

– Det følast veldig trygt at vi har felles rutinar og reglar for korleis vi skal melde, kven vi skal melde til og når vi skal gjere det, seier Boge.

• LES OGSÅ: Barnehager melder ikke fra om omsorgssvikt og mishandling
• LES OGSÅ: - Tenner avslører dårlige foreldre

Meiner ei barriere er broten

Fyrst i 2011 og 2012 er talet meldingar frå tannlegane til barnevernet blitt registrert. Fylkestannlege Bernt Rønnekleiv i Sogn og Fjordane seier mykje har endra seg dei siste åra.

– Vi ser at tannhelsepersonellet er meir observante og er ikkje redde for å gi beskjed. Det er ei barriere som er broten. Tidlegare var det vasstette skott og mange var veldig redde for å ta grep og gjere dei rette tinga, seier Rønnekleiv.

I Sogn og Fjordane hadde ein tre meldingar i 2011 og 9 meldingar i 2012. Sett i forhold til folketalet er det ein auke frå ei melding per 7768 barn til ei melding per 2569 barn. Både tal på bekymringsmeldingar og tal meldingar til foreldre har auka.

• LES OGSÅ: Tannleger avslører overgrep

Oppdagar flest tilfelle av omsorgssvikt

2012-tala viser at Sogn og Fjordane no ligg om lag på landsnittet på meldingar i høve barnetalet. Også her har tannlegane avdekka seksuelt misbruk, men det er særleg omsorgssvikt dei avdekkjer.

Det går på at det er mykje hol i tennene og dårleg reinhald. Borna får ikkje nok hjelp og oppfølging av foreldra.

Ungar som må leggjast i narkose og trekkjast alle tennene fordi dei har fått fri tilgang til sukkerhaldig drikke er dessverre ei klassisk historie.

– Det blir mange hol og har mykje smerte. Enkelte har infeksjonar i munnen og nokre born kan ha problem med å sove.

Vestfold toppar

Talet meldingar varierer kraftig frå fylke til fylke også justert for det totale talet ungar i fylket. Vestfold toppar med 72 meldingar noko som utgjer ei melding for kvart 369 barn per melding medan Østfold ligg i andre enden med 6800 barn per melding.

Truleg skuldast dette forskjellige rutinar på når ein melder frå og helsedirektoratet jobbar med å få på plass nasjonale retningslinjer.

Jobbar med nasjonale retningslinjer

Det er tannhelsetenesta på Vestlandet som har gått i spissen her i landet for dei nye rutinane med eit arbeid dei sette i gang i 2009. Litt etter litt har andre kome etter og helsedirektoratet jobbar no med nye nasjonale retningslinjer.

Tannlege Ingvild Osland Boge i Høyanger er uansett glad for at det er lagt til rette for at ho kan melde frå om barn som treng hjelp.

– Det er veldig bra at borna får den hjelpa dei treng, seier ho.