Tusenvis av flyktningar ventar på bustad – her er dei klare til å opne dørene

– Busetting er å kome i gang med livet. Det er det vi ønskjer. I første omgang at tolv personar skal få kome til Solund, busetje seg og kome i gang med livet, seier Ole Gunnar Krakhellen, ordførar i kommunen.

Solund er ein av kommunane i Sogn og Fjordane som no for første gang skal ta i mot flyktningar. Noko det er eit skrikande behov for i Norge.

• Les også: Ber kommunane ta imot fleire flyktningar
• Les også: Kommunane buset altfor få flyktningar - UDI ynskjer å la flyktningane få busetje seg sjølve

Enormt etterslep skapar vanskar

Sjølv om kommunane busette rekordmange flyktningar med opphaldsløyve i fjor, rundt 8000, var det likevel 2000 som ikkje fekk ein heim.

I Solund har dei ikkje hatt moglegheit før no på grunn av bustadmangel.

– Det er nok heilt klart husværa som er den største praktiske utfordringa. Vi føler heile tida at det går framover, men det tek litt tid. Og dette må vi ha på plass og det må vere skikkeleg før vi kan ta imot flyktningar, seier Krakhellen.

Etterslepet frå i fjor gjer no at over 12.000 flyktningar treng ein stad å bu i år. Kommunane i Norge har sagt at dei berre er villige til å ta mot 8300 av desse.

• Les også: 69 av 370 kommuner sa nei til flyktninger i fjor

Avgjerande å kome raskt ut i kommunane

Geir Barvik, direktør i integrerings- og mangfoldsdirektoratet, fryktar ventetida på asylmottaka vil bli altfor lange.

– Det er heilt avgjerande for den enkelte som får opphald og vern i Norge, at dei kjem så raskt så mogleg ut i kommunane. Å sitje passivt på eit mottak bidreg ikkje til å bli ein bidragsytar og kome ut i arbeidslivet i Norge, seier han.

• Les også: Nesten 4.500 venter på bokommune

Ein av fem kommunar tar framleis ikkje imot flyktningar i Norge. Hadde fleire fylt kvoten IMDI foreslår, hadde køane vore langt mindre. Barvik meiner no at kommunane må ta meir ansvar.

– Det er viktig at kvar enkelt kommune ser på moglegheita for å ta imot fleire flyktningar, ikkje berre i år og neste år, men for åra framover, seier han.

Fleire bustader er nøkkelen

Helge Eide, direktør i KS, seier at det er mange kommunar som peiker på bustadmangel som ein av grunnane til at det er vanskeleg å plassere ut flyktningane.

– For mange kommunar er det ei utfordring, særleg i kommunar der ein ikkje har noko velfungerande leigemarknad i utgangspunktet, seier han.

• Les også: Dei kan ikkje ta imot flyktningar på grunn av bustadmangel

Husbanken dekkjer opptil 40 prosent for å bygge og kjøpe utleigebustader til flyktningar i kommunane. Eide seier at dette ikkje er nok. For å busette fleire må kommunane få meir i statlege tilskot.

– No buset kommunane fleire flyktningar enn nokon gong tidlegare. Skal du greie å auke det ytterlegare, så trengst det auka rammer for å kunne byggje fleire bustader og auka tilskot, slik at kommunane får dekka kostnadene ved busetjing, seier han.