Høyr Gunnhild Systad ved Sunnfjord Museum fortelje om det staselege Kvamssølvet:
Bygde båtar i kjellaren
På sørsida av Gloppefjorden vart det før i tida laga nordfjordfæringar på nesten kvar gard.
Ved Nordfjord Folkemuseum på Sandane har dei teke vare på eit hus med båtbyggjarverkstad i kjellaren.
Høyr lokalhistorikar Terje Svendsby:
Den eldste baren i Sogn
Alle som skulle innover Sognefjorden måtte forbi den, og mange stoppa for å slukka tørsten.
No står den eldste skjenkestova i Sogn på museum.
Høyr museumsdirektør Aage Engesæter:
Storebåten
Den er over 10 meter lang - og kunne frakte over 30 dyr.
Storebåten er den største gjenstanden som fins på De heibergske samlinger - Sogn folkemuseum.
Høyr museumsdirektør Aage Engesæter:
Gammalt fotoapparat
Før filmrullen si tid, var det store fotoapparat og glasplater som vart brukte for å forevige bryllaup, barnedåpar og gravferder.
Eit av dei fotoapparata som vart brukte står i dag utstilt ved Nordfjord Folkemuseum.
Fylkesarkivar Arild Reppen fortel om den flotte gjenstanden:
Skrekken slepp aldri taket...
Ein skal oppleve så mangt gjennom eit langt liv, og det meste går ganske smertefritt.
Men enkelte minne sit som brent fast, og skrekken slepp aldri heilt taket.
Høyr Aage Engesæter og Lars Asle Vold ved De heibergske samlingar - Sogn Folkemuseum fortelje om tannlegeskrekk i gamle dagar:
Han redda Grunnlova
I gamle dagar var det sola som fungerte som klokke, men i overgongen til ein meir moderne tidsalder kom behovet for å vite tida meir nøyaktig.
Dette tok ein stortingsmann frå Eid konsekvensen av.
Høyr lokalhistorikar Arvid Rygg:
Tuleprinsen
- Oppstryningane kunne skytast viss dei gjekk utan denne på ryggen, heiter eit gamalt ordtak.
Ved Nordfjord Folkemuseum på Sandane står prinsane på rekke og rad. Nokre enkle, andre meir luksuriøse.
Høyr konservator Ingrid Berger:
Tenestejenta vart drepen
Sandnesbua ved Sunnfjord Museum er truleg laga av berre ein tømmerstokk. Stokken skal vere stolen i Hyen og dregen til Sandnes i Jølster.
Bua er også knytt til ei dramatisk historie som enda med drap og dødsdom på 1700-talet.
Høyr formidlingsleiar Berit Snøan:
Gammalt teppe
På De Heibergske Samlinger - Sogn Folkemuseum finn vi eit heilt spesielt teppe.
Det fyller åleine ein krok - og det er kanskje så mykje som 600 år gamalt.
Høyr konservator Aud Ross Solberg:
Prinsesseskjørtet
Skaparen av gjenstanden i museumserien i dag, vart nok kalla fjollete. Men for mange år sidan strikka ei ung jente frå Gaular det som er kalla kronprinsessa sitt Trondheimskjørt.
Høyr direktør Gunnhild Systad:
Eidsvollbåten
Då Eidsvollmenn frå heile Sør-Norge samla seg i 1814, var det mange som reiste langt.
Ole Elias Holck frå Lavik segla så langt som råd innover Sognefjorden i ein staseleg båt.
Høyr direktør Aage Engesæter:
Farlig musefelle
Når kattane ikkje klarte å ta mus, måtte dei i tidlegare tider finne på andre løysingar sjølv.
Gjenstanden som i dag står på Nordfjord Folkemuseum kan minne litt om ein fransk giljotin, og er minst like effektiv.
Høyr lokalhistoriar Arvid Rygg:
Når huldrefolket angrip...
Livet kan by på så mange slags utfordringar - i gamle dagar kunne huldrefolket vere ei av dei verkeleg store.
Ein bonde i Jostedalen fekk dei i hus.
Høyr fagkonsulent Lars Asle Vold:
Heimelaga smykkeskrin
Når ein tidlegare skulle låse inn smykker, brukte ein mellom anna kodelåste treskrin.
Ofte var desse skrina kjærestegåver frå menn som la svært mykje arbeid ned i å få dei flottast mogleg.
Høyr handverkar Jon Barlund:
Våre eldste kaker
Vaflar er blant våre eldste kaker, og vart brukt som festmat både i bryllaup og andre høgtider før i tida.
Og før vedkomfyren og den elektriske komfyren kom, måtte dei steikast under open eld i grua.
Høyr konservator Ingrid Berger:
Frysaren
Frysarane gav folk eit meir variert kosthald, i dag er dei første eksemplara hamna på museum.
Før i tida måtte dei salte, tørke eller hermetisere maten for at den skulle halde seg. Frysaren vart dermed ein liten revolusjon i norske heimar.
Høyr konservator Ingrid Berger:
Hugen-stova
I gamle dagar var det mange omstreifarar i Sogn - og for desse kunne folk sin gjestfridom vera livsviktig.
Ein av desse møtte sin skjebne etter å ha vorte avvist frå Hugen-stova.
Høyr fagkonsulent Lars Asle Vold:
Fotoapparatet
Fotoapparata blir stadig mindre. Men i museumsserien skal vi tilbake til ei tid då slike apparat ikkje fekk plass i lomma.
Høyr konservator Asbjørn Tyssen:
Museum vart lurt trill rundt
Alle soger er ikkje heilt korrekte - og iblant er historia rein løgn.
For eit århundre sidan betalte De Heibergske Samlinger - Sogn Folkemuseum ein høg sum for det dei trudde var ein stølsgud.
Høyr fagkonsulent Lars Asle Vold:
Den helbredande nøkkelen
Den eine sin død er den andre sitt brød.
Før i tida visste ein å gjera seg nytte av det meste - difor grov ein gjerne i lommene til drukna menn - på jakt etter nøklar.
Høyr konservator Aud Ross Solberg:
Første rullestolen i Sunnfjord
Ein av dei første rullestolane var på plass i Sunnfjord for om lag 100 år sidan.
I dag står den på Sunnfjord museum.
Høyr konservator Asbjørn Tyssen:
Uunnværleg krutthorn
Når sogningane og fjordingane skulle jakte hjorte eller bjørn før i tida, var denne gjenstanden heilt nødvending å ha med seg i sekken - for utan krutt vart det dårleg fangst.
Høyr konservator Ingrid Berger:
Rislada i Hornindal
Det er eit av dei minste og enklaste byggverka ved Nordfjord Folkemuseum, men likevel er det dette huset som ligg styrar Aslaug Nesje Bjørlo sitt hjarte aller nærast.
Høyr styrar Aslaug Nesje Bjørlo:
Elektronisk fotvarmar
Når folk la seg i sengene sine på 40- og 50-talet hadde dei gjerne selskap av ein elektrisk gjenstand som skulle halde dei varme på føtene.
Høyr konservator Ingrid Berger:
Mykje lys og mykje varme
Ikkje alle gjenstandane på musea våre er veldig gamle.
På Sunnfjord Museum fins ein gjenstand frå 60-talet.
Høyr museumsdirektør Gunnhild Systad:
Eit skap med skattar
Eit skap fullt av litterære skattar vart gjeve heilt gratis til Nordfjord Folkemuseum.
Gjevaren er ein av dei mest kjende bygdebokforfattarane her i landet.
Høyr museumsstyrar Aslaug Nesje Bjørlo:
Dolken Flusi
Dolken Flusi frå Sogndal kom med i eventyrbøkene til Asbjørnsen og Moe. Ein lokal smed skal ha drepe trollet med den.
Høyr direktør Aage Engesæter:
Fødselshjelp i bjørnelabb
I gamle dagar trudde ein bjørnen var spesielt på jakt etter gravide kvinner - likevel var ein bjørnelabb den beste fødselshjelpa. Ved å leggja den på magen og kjønnsorganet skulle alt gå lettare.
Høyr konservator Aud Ross Solberg:
Plaggøskja
I 1847 vart det laga ei vakker øskje til ei jente i Gloppen.
No er øskja teken vare på ved Nordfjord Folkemuseum på Sandane.
Høyr tidlegare styreleiar Petter Eide:
Lysestaken som vart vanhelga
På Sunnfjord Museum står det ein gammel lysestake med dramatisk historie.
På 1500-talet skal den ha stått i kyrkja på Helgheim i Jølster, og blitt vanhelga av presten som brukte den som forsvarsvåpen.
Høyr museumsdirektør Gunnhild Systad:
Ingen skam å ha lus
Fintfolk hadde eige møbel for lusekosten i gamle dagar.
Den er omlag like stor som ein postkasse, og den vart kalla bosskast. Her skulle lusekammen liggja når den ikkje var i bruk.
Dette var eit stasmøbel.
Høyr fagkonsulent Lars Asle Vold:
Ein revolusjon for husmora
Då den vart laga produsert for første gong i 1927 var den ein liten revolusjon på kjøkkenet.
For plutseleg kunne husmora få både varmt vatn, elektriske kokeplater og varme frå ein og same elektrisk artikkel.
Høyr konservator Ingrid Berger:
Skinnbuksene
- Kom inn og ta ein kaffi, så døyr han sikkert snart, sa mannen, som svært gjerne ville selgja faren si skinnbukse.
To skinnbukser har på svært ulikt vis hamna på De Heibergske Samlinger - Sogn Folkemuseum.
Høyr direktør Aage Engesæter:
Magesekk som lykt
Før det kom glas i lyktene gjorde magesekkar nytten. Etter slakting vart dyremagen vaska, skrubba og brukt som glas i lyktene.
Høyr konservator Ingrid Berger:
