Hopp til innhold

Vuosttaš luossa goddon Deanus

Mannan duorastaga go bivdolohpi álggi Deanus, Finnmárkkus, darvvihii áŋgiris luossabivdi vuosttaš luosa.

Jan Henriksen

Jan Henriksen dat gotti dan vuosttaš luosa Deanus.

Foto: Privat

– Mun ledjen Buolbmágis, Njállavarnjavis, gos mun láven bivdit go bivdolohpi álgá. Mun vuojahin vuokkaid, ja suhkalin fávlái. Dasto mun darvehin 8 kilosaš luosa, maŋŋel go ledjen bivdán silddiin. Mun gárten golbma kvárta rahčat luosain ovdal fidnejin fatnasii. Son gal lei okto oaggumin, muhto oidnojedje vel golbma eará fatnasa.

Nu dat dadjá áŋgiris luossabivdi, Jan Henriksen, guhte darvehii Deanu vuosttaš luosa.

Uhcca Heikke

Jan Henriksen áddjá, Uhca Heikke, Hendrik Henriksen, gottii geasset jagi 1928 ovtta daid stuorimus luosaid Deanus.

Foto: Privat

Heive namuhastit ahte Jan Henriksen áddjá, Uhca Heikke, Hendrik Henriksen, gottii geasset jagi 1928 ovtta daid stuorimus luosaid Deanus. Njálmmálaš dieđuid mielde lei dat máilmmi stuorámus Atlántalaš luossa, mii dettii 36,4 kilo.

Somá goddit dan jagi vuosttaš luosa

Henriksen dadjá ahte lea hui somá leat okta dain vuosttaš bivdiin guhte goddá luosa.

– Mu viellja láve leat hui dávjá dat vuosttaš bivdi guhte goddá luosa, muhto dál bessen mun leat dat vuosttaš, ja dat de lea buorre dovdu, go nu meinnestuvai.

Henriksen čilge ahte sis lea árbevierru maid sii barget go vuosttaš luossa goddo.

– Vuosttaš maid bargen luosain lei mannat eatni lusa dainna, ja nu movt min árbevierru lea, de mii ráhkadit luossamáli. Go vuosttaš luosa goddá de dat movttiidahttá mu bivdit ain eambbo.

Árbevieru galgá doalahit

Son ii dieđe manne sin bearaš lea nu buorre bivdit luosa, muhto olmmoš galgá árbevieru doalahit.

– Mu áddjá han lea bivdán, ja lea maid goddán máilmmi stuorámus luosa. Go stuorat dohppii, de gal árvidii áddjá ahte dát lea stuora luossa, muitala Henriksen.

– Son manai gáddái káfestallat, ja ain duos dás váldá geđggiid mielde fatnasii ja daid bálkkui luosa ala, vuoi siigagoahtá gátte guvlui. Dien láhkai son de nagodii gávdnjet luosa gátte vuostá.

Muhto son ádjánii measta olles beaivvi bargat dainna luosain. Ja stuoraha gottii Geavnavuonas, dadjala son.

Earat maid goddet luosa

Jan Henriksen čilge ahte ii leat dušše sin bearaš geat goddet olu luosa.

– Earát dat gal maid goddet luosa, eat dušše mii. Dat láve sáhttit mannat vahku, guokte, ovdal go gottát luosa.

Dat deháleamos lea dat vuodjan, ja jus vuodjama it deaivva, de sáhttá leat váttis goddit luosa, muitala son.

Ja lea go dán jagi buorre luossajahki vuoi ii, de dan ii sáhte gal Jan Henriksen vel dadjat.

– Ii leat vel buorre dadjat ahte lea go buorre luossajahki, go lea vuos beare árrát. Muhto lávejit dadjat ahte muhtin jagiid lea olu luossa, ja nuppe jagi fas ii, loahpaha vel áŋgiris luossabivdi.

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK