Hopp til innhold

Vegard Bjørsmo geassebargu - dánsunoahpaheaddji ruovttubáikkis

Sámi báikkiin ii leat álo fálaldat mánáide ja nuoraide geat liikojit lávdedáidagii. Danne Stjernekamp-násti áinnas bođii ruovttubáikái movttiidahttit nuoraid lávlut, dánsut ja neavttašit.

Tøying er viktig, men vanskelig.

FANAHIT: Vegard oahpaha ahte dánsumis lea fanaheapmi hui dehálaš. Oappášguovttos Aila ja Ella Márge bossuba ja boagusteaba.

Foto: Wenche Marie Hætta / NRK

Les på norsk.

Vahkku leat 11 máná ja nuora searvan bargobádjái man Hålogaland Amatørteaterselskap lágidii. Ja oahpaheaddjit leat ieža nuorat ja easkaálgit.

Vegard Bjørsmo (20), Eila Ballovara Varsi (20) ja Mina Letrud (21) leat studeanttat, ja sii buohkat serve buriin mielain go ožžo dán geassebarggu.

Vegard Bjørsmo, Eila Ballovara Varsi og Mina Letrud tar en pust i bakken.

BOSIHIT MAID FERTE: Bagadeaddjit ságastallet bottuin.

Foto: Wenche Marie Hætta / NRK

Sin buohkaid mielas lea dehálaš movttiidahttit mánáid ja nuoraid lávdedáidagii, go dán suorggis leat unnán fálaldagat, miehtá Norgga.

Dehálaš duostat geahččalit

– Mánnán váillahin dákkár fálaldaga, dadjá Vegard Bjørsmo.

Gávdnui gal kulturskuvla ja maiddái faláštallan, muhto nu go eará smávit báikkiin, de ii lean Kárášjogas valljivuohta fas mii fállojuvvui.

Undervisning i finværet. Instruktører Mina Letrud og Vegard Bjørsmo

GEASSET SÁHTTÁ OLGUN: Olgun maid sáhttá oahpahit dánsuma, go fal dálki lea buorre.

Foto: Irene Nordhaug Hansen / HATS

Vegard muitá ahte baleahtta lei «dušše nieiddaide», ja bártnážin son ii háliidan hárddáhallat go liikui dánsumii. Danne searvvai son spábbačiekčamii, doppe gos dat eará bártnážat ledje.

Vegard Bjørsmo lea šaddan dovddusin maŋŋel Stjernekamp-gilvvu, ja son lea sámi jietnaneavttár Disney-filmmas Jikŋon 2.

Dál son lea studeanta, ja oahppá dánsuma ja musikálaneavttašeami. Ja son fertii Osloi fárret, oažžun dihte dán oahpahusa.

Taleanttain váldit vára

– Mu mielas lea hui váivi ahte Vegard fertii fárret eret Sámis, dikšun dihte iežas attáldagaid, dadjá nubbi bagadeaddji Eila Ballovara Varsi. Son lasihastá ahte Vegard han gal álo lea leamaš taleanta, ja ahte dákkár mánáin ja nuorain galggašii váldit vára unnivuođa rájes juo.

Eila Ballovara Varsi

SOMÁS BARGU: Eila Ballovara Varsi olgun gos aitto lea stoahkan oasálastiiguin.

Foto: Wenche Marie Hætta / NRK

Bargobájis lea Eila fuomášan man olu čeahpes nuorat dat gávdnojit. Son sávvá ahte dát nuorat ožžot boahtteáiggis vejolašvuođa gazzat eanet oahpu lávdedáidagis.

– Sámi teáhterat dárbbašit neavttáriid, dánsejeddjiid ja koreográfaid, dadjá Eila.

Ieš lea Eila bargan Beaivváš sámi nášunalateáhteris guokte jagi, ja doppe sus leat leamaš guovddášrollat golmma čájálmasas. Suinna maid oahpásnuvve geahččit HBO-ráiddus Outlier.

Eila diehtá man dehálaš dat lea rekrutteret, ja son sávvá ahte dat nuorat geat oasálaste bargobájis dán vuoru, válljejit lávdedáidaga boahtteáiggis.

– Sámi mánáide ja nuoraide ferte ásahuvvot dáiddalaš fálaldat, ii dušše faláštallan, oaivvilda Eila Ballovara Varsi.

Eadni fertii vuodjit 27 miilla

Oappášguovttos Ella Márge (12) ja Aila Nutti (16) leaba boahtán ruoŧabeal Gárasavvonis dán bargobáji dihte. Eadni dat lea sudnuin vuodján 275 kilomehtera vai nieiddaguovttos beassaba lávlut, dánsut ja neavttašit.

Vegard Bjørsmo, Aila Nutti og Ella Marge Nutti

BEALGI BAJÁS: Vegard čájeha movt lihkastagaid sáhttá hárjehallat ja buoridit speadjala ovddabealde.

Foto: Wenche Marie Hætta / NRK

– Njulge oaivvi ja čielggi, bagada Vegard.

Nieiddaguovttos jeagadeaba, ja go luoitiba julggiid láhttái, de boagusteaba.

Soai loaktiba bures, vaikko muhtomin lea sihke lossat ja váttis.

– Lean ožžon ođđa ustibiid dáppe, muitala Ella Márge. Son mieđiha ahte lei sihke balus ja gealdagasas ovdal go joavddai Kárášjohkii, muhto ahte dat ii bistán guhká.

Ella Márge ii diehtán olus maide bagadeddjiid birra, earret dan ahte Vegard lea mielde Disney-filmmas.

Lek og moro i pausene.

BIRRAT BIRRA: Bagadallit fertejit searvat go nuorat sin hástalit. Jorris šattai sihke huikkas ja reaškkas.

Foto: Wenche Marie Hætta / NRK

Ella Márge ráhkista lávluma, dánsuma ja neavttašeami, ja lea dál fuomášan ahte son loaktá earenoamáš bures neavttašemiin.

– Jus dákkár fálaldagat leat nuppes, de gal eadni ferte dohko muinna vuoddját, dadjá son. Ruovttubáikkis Gárasavvonis lea kulturskuvllas dušše lávlun ja dáidda, ja Ella Márge váillaha neavttašanoahpahusa doppe.

  • Ella Márge sámi mánáid-tv:s:
    Samisk reportasjeserie om barn. Ellá Márgge ieZár (1:11).
Ellá Márge har en drøm om å synge på scenen sammen med favorittbandet Felgen Orkester. Men hvordan skal hun komme i kontakt med de? Mamma foreslår at hun kan skrive til Felgen Orkester på Facebook. Det synes Ellá Márge er en god idé, og bestemmer seg for å gjøre det.

    Ellá Márgge ieZár (1:11). Son háliida lávlut ovttas Felgen Orkesteriin. Eatni vehkiin son oažžu singuin oktavuođa.

Niehkovahkku

Sámi nuoraid lávdi lea okta dain fálaldagain mainna Hålogaland Amatørteaterselskap (HATS) bargá. HATS galgá nannet ja ovdánahttit revya, teáhtera ja eará lávdedáidagiid.

Irene Nordhaug Hansen, prosjektleder HATS

ILLUDA BEROŠTUMIS: Prošeaktajođiheaddji Irene Nordhaug Hansen lea ilus go sámi mánáin lea miella searvat sin fálaldahkii, ja áinnas boahtá ruovttoluotta Sápmái.

Foto: HATS

– Sii geat ruhtadit min barggu leat oaidnán ahte lea dehálaš gávdnat ođđa jienaid sámi teáhteriidda, dadjá prošeaktajođiheaddji Irene Nordhaug Hansen.

Eanet sámi lávdedáidda

Vegard ja Eila muitaleaba ahte soai beanta njuorraseaba go gullaba maid nuorat dadjet bargobáji birra.

– Liggii mu váimmu go soames dajai ahte dá lea leamaš su niehkovahkku, dadjá Vegard.

– Ja de ledje soapmásat geat dadje ahte sii dovde ahte ledje boahtán ruoktot, go besse earáiguin ovttastallat geat maiddái liikojit lávdedáidagii, dadjá Eila.

Ella Marge, Eila og Vegard i lunsjpausen

BORRAT GAL FERTE: Guhkes beaivvit gáibidit borranbottuid, vai nagodit hárjehallat viidáseappot.

Foto: Wenche Marie Hætta / NRK

Čakčat máhccaba ieža oahppodillái. Vegard bargagoahtá bachelorain ja Eila ges álgá jahkeovttadahkii teáhterfágas.

Eilas ja Vegardis lea seammá háliidus boahtteáigái; Bargat sámegielat dáidagiin, go goappašagat dovdaba ahte lea beare unnán lávdedáidda sudno eatnigillii.

Korte nyheter

  • Beitekrise i Karasjok - skuterløyper stengt

    Kriseberedskapsutvalget har erklært beitekrise i store deler av Karasjok. På grunn av dette er flere skuterløyper stengt, skriver Karasjok kommune på sin nettside.

    Løype 5 mellom Láŧevuovdi og Guovžilbohki og løype 17 Badjenjárga til Dákteroavvi stenges midlertidig.

    Løypa stenges fram til 8. april av hensyn til reindriften.

    Karasjok kommune kan stenge skuterløyper etter kommunal forskrift om snøskuterløyper § 7.

    Beitekrisen har rammet flere distrikt i Nordland, Troms og Finnmark, og har så langt berørt i overkant av 60.000 rein.
    Foto: Landbruks- og matdepartementet
  • Dieđihit eambbogo 30 goddon Israelea falleheamis Syriijas

    Siviila olbmot ja soalddáhat galget leat goddon israelalaš áibmofalleheamis Syriijas, syriijalaš eiseválddiid dieđuid mielde.

    Eanetgo 30 olbmo galget dieđuid mielde goddon.

    Dieđuid mielde galgá Israel fallehan Aleppo gávpoga mannan ija diibmu 01.45 báikkálaš áigge.

  • – Alimus Hálddahusriekti bággeha ii-sápmelaččaid Sámediggái 

    Sámiráđi ságadoalli Áslat Holmberg oaivvilda, ahte Suoma Alimus Hálddahusriekti (AHR) badjelgeahččá sámi álbmoga.

    – AHR lea ođasmahttán mearrádusaid, mat leat gávnnahuvvon rihkkut sápmelaččaid vuoigatvuođa friddja politihkalaš ortniiduvvamii, oaivvilda Holmberg.

    AHR lea mearridan, ahte mannan čavčča sámediggeválggaid galgá lágidit ođđasit.

    Riekti lea gieđahallan badjel čuođi sámediggeválggaid válgalogahallama ja válgabohtosa guoski váidaga.

    – AHR fas bágge Sámedikki dohkkehit 72 ii-sápmelačča ižas jienastuslohkui. Ná áitá Sámedikki legitimitehta sápmelaččaid ovddastanorgánan, cuiggoda Holmberg.

    Aslak Holmberg
    Foto: Piera Heaika Muotka / Sámiráđđi