Vuonarijka Sámemisjåvnå guovllojådediddje Gasska- og Lulle-Vuonan Øyvind Fonn guossidij Ájluovtav Hábmera suohkanin vásse vahko, ja lågådaláj Sámemisjåvnå barggohiståvrå birra Divtasvuonan jages 1935 gitta udnátjij.
Dábálattjat gå Sámemisjåvnnå l Ájluovtan la siján evangelak tjåhkanibme biednadåben Elimin. Valla dán bále usjudallin Árrana siegen tjadádit tjåhkanimev masi luluj almulasj berustibme, dan diehti gå la muddo såbadimijn, ruopptot histåvråjda gehtjadit ja gæhttjat mij la dáhpáduvvam, subtsas Fonn.
– Mij viessop ájgijn såbadusájn, árvvaladdamijn ja dåbdijdimijn, ja de mij gal vierttip álgget ållu várrogisát. Mij subtsastip iehtjama bargos mijá vuojnnemguovlos. Ja de gatjádijma rabás gatjálvisáv lågådallamin; lip mij láddáduvvamijn barggam Divtasvuonan?
Fonn subtsas gå institusjåvnåjn barggin de lij dallusj ájádallam ahte da máná majt oattjojga sijá huvson galggin bajedit ja åhpadit Vuonarijka modella ja vuoge milta.
– Juska lij huvso diehti, de lij duodaj vuona dábij milta. Nav vaj sáme perspektijvva jali identitiehtta máhtij buorebut várajda váldeduvvat. Duohtavuoda- ja semadimkommisjåvnå diedádusán tjuodtju sivilisering ja kultivering vuona mærráj milta lij oasse huvsos, ja dássta láddáduvvam tjuovoj. Dánna ij la nammadum makkirak konkrehta institusjåvnnå, valla vierttip ájádallat dasi mij aj oassálastijma dánna, javllá Fonn.
Fonn buojkot skåvlå dile birra Fredly-institusjåvnån, gånnå åhpadijga dárogiellaj, jur gåk skåvllåpolitihkka lij dalloj, ja dat lij ham dárojduhttem.
– Ja jus biedna l dárogiellaj, la dat aj vuohke gåktu dárojduhttá – gå ep guovtegielakvuodav duodastip, duoddi sån.
– Lijma máhttám ietjáláhkáj tjoavddet majt dalloj dahkin, hæjttá Fonn.
Åvddålijguovlluj sihtá Sámemisjåvnnå vásádusáj ja histåvråj birra gullat, ja sij båhti vas Hábmerij jage duogen.
Gulldala ienebuv dánna.
Jill Abelsen Olsen šaddá vuosttaš beaivválaš jođiheaddji Romssa Sámi Viesus. Dat boahtá ovdán preassadieđáhusas.
Son bargagoahtá čakčat ja galgá joatkit ohcamin heivvolaš lanjaid Sámi Vissui.
Abelsen Olsen lea ovdal bargan seniorráđđeaddin Našunala sámi gealboguovddážis (NASÁG).
Vuossárgga bođii ovdan VG:s ahte Bargiidbellodaga sámediggejoavku lea sádden reivve Bargiibellodaga njunušolbmuide mas cuiggodit kultuvrra bellodagas.
Bargiibellodaga sámediggejoavku parlamentáralaš jođiheaddji Ronny Wilhelmsen ii muital eambo reivve sisdoalus.
– In hálit kommenteret áššiid maid leat čállán reivves, daningo dat lea oassin Bargiibellodaga siskkáldas proseassas, ja buohkat fertejit dovdat oadjebasvuođa bellodagas muitalit iežaset oaiviliid. Dássážii lea reivve sisdoallu min siskkáldas dokumeanta Bargiidbellodagas, dadjá Wilhelmsen.
