Suoláduvvon meavrresgárri bissu ain Sámis

Dološ sámi meavrresgárri lea šaddan riidogaskaoapmin Dánmárkku ja Norgga gaskii. Sámediggi lea bivdán veahki Dánmárkku Dronnet Margrethes oažžut sámi noaiddi Paul-Ándde meavrresgári ruoktot Sápmái.

Dál dieđihit Dánmárkku kulturministeriijas ahte bargame áššiin.

E-poasttas NRK Sápmái čállet sii odne ahte leat vuordime Dánmárkku Nationála musea rávvagiid dán áššis. Go dat lea čielgan, de mearridit galgá go meavrresgárri loahpalaččat máhcahuvvot sámiid háldui.

Stáhtaministtar fertii vástidit

Ikte oaččui Dánmárkku stáhtaministtar gažaldaga meavrresgári birra go Norgga ja Dánmárkku eiseválddit deaivvadedje Københámmanis Davviriikkaid ráđis čoahkkima oktavuođas.

Dánmárkku stáhtaministar Mette Frederiksen fertii vástidit áigu go Dánmárku máhcahit dán meavrresgári ja eará dološ dávviriid sápmái ja Norgii.

– Mus ii leat nu olu máhttu árvvoštallat sámi meavrresgári. Árvidan ahte dán birra lea jo dialoga, vástidii Frederiksen.

Válde meavrresgári noaiddis

1691 válde Dánska eiseválddit meavrresgári sámi noaiddis Paul- Ánddes Unjárggas. Eiseválddit sivahalle su geavahan meavrresgári noaiddástallamii.

Ovdal go son oaččui duomu áššis, de son goddui giddagasas. Su meavrresgári sáddejedje Dánmárkui.

Dál lea Dánmárkku Nationála musea mii formálalaččat oamasta dan.

Maŋemus 40 jagi lea meavrresgárri leamaš Kárášjogas, go Sámiid Vuorká-Dávvirat leat luoikkahan meavrresgári Dánmárkku Nationála museas.

Dál gáibidit sápmelaččat ja Norgga eiseválddit ahte meavrresgárri galgá bissovaččat bissut sámis, gosa oaivvildit dan gullat.

– Dat ii galgga leat amas gieđaid gaskkas. Dat galgá leat Sámis. Dat galgá leat sápmelaččaid olámuttos. Dat galgá čájehit ja muitalit min historjjá birra min álbmogii ja buohkaide geat bohtet geahččat dan, dadjá Sámiid Vuorká-Dávvira jođiheaddji Jelena Porsanger.

Bivdán Dronnegis veahki

Čakčat čálii dalá sámediggepresideanta Aili Keskitalo dánska Dronnegii reivve mas jearai eaiggátvuođa meavrresgárrái ja bivddii dan bissovaččat beassat leat Sámis.

Dronnega vástádus lea ahte son ii sáhte seaguhit iežas dán áššái go oaivvilda jearaldaga gullat Københámmana Nationála museii.

Musea dutkanhoavda Christian Sune Pedersen duođašta e-poasttas NRK Sápmái ahte sii leat ožžon jearaldaga máhcahit meavrresgári bissovaččat Sápmái.

Son muitala ahte museas leat dál čállime iežaset rávvaga Dánmárkku kulturministarii, gii loahpalaččat mearrida ášši.

– Mii diehtit makkár historjá ja mearkkašupmi meavrresgáris lea sámi álbmogii, ja dat lea oassin min árvvoštallamis, čállá Pedersen.

Son dadjá máhcaheapmi sáhttá leat áddjás proseassa. Nu guhká go ain leat bargame áššin, de bissu meavrresgárri Kárášjogas, čállá son.

– Mii eat boađe gáibidit dan ruovttoluotta Dánmárkui dan botta go bargat áššiin, dadjá Pedersen.

Ministariid dásis

Maiddái Norgga kulturministtar válddii ášši ikte ovdan Dánska eiseválddiiguin, dieđihit kulturdepartemeanttas.

Kulturminsttar Anette Trettebergstuen humai iežas Dánska mielbargiiguin dán birra Københámmanis ikte.

Dánska kulturministeriijas ledje aitto ožžon ášši iežaset háldui ja kulturministtar Ane Halsboe-Jørgensen lohpidii čuovvolit ášši.

Trettebergstuen deattuhii ahte lea dehálaš oažžut meavrresgári ruovttoluotta Sápmái ja ahte son sávvá ahte sáhttet soahpat mot máhcahit meavrresgári Norgga Sámedikki háldui.