Hopp til innhold

Son lea čállán imašlaš dáhpáhusain viđa girjái

Issoras ja gelddolaš muitalusat devdet dál olles vihtta girjji. Silvetváhkelaš Roald Larsen dat lea čohkken, čállán ja almmuhan dáid girjjiide.

Roald Larsen
Foto: Privat

(Jearahallan vuolimusas dn siiddus, intervju med Larsen nederst på sida).

Ollu Davvi Norgga issoras ja gelddolaš muitalusain leat čohkkejuvvon ja prentejuvvon girjjiide. Silvetváhkelaš ja Oahpaheaddji Allaskuvlla vuosttaš-amanuensa Tromssa Universitehtas, Roald Larsen dat lea čohkken ja čállán issoraš ja gelddolaš muitalusaid viđa girjái.

Ruottus gulai olu muitalusaid

Roald Larsen muitala iežas bajásšaddan ruovttus gos gulai áhččis muitaleamen fearániin maid olbmot ledje vásihan. Muitalusat ledje imašlaš dáhpáhusat maid ii oktage sáhttán čilget.

Su eadni ges lei oaidni, son diđii áššin maid son ii mangeláhkai livččii sáhttán diehtit. Dattetge diđii son dakkáraš áššiin mat ledje nugo son muitalii. Olbmot bohte olu guovlluin su deaivat, gullandihtii iežaset boahteáiggis. Sus ledje oaidnin attáldagat.

L97 bovttii su čohkkegoahtit imašlaš muitalusaid

Dat maid son bajásšattadettiin gulai ja oinnii dagahedje su sáhkin. Son jurddašišgođii hui olu died áššiin, ja de čohkkegođii imašlaš muitalusaid sullii 1997 - 98.

Maiddái vuođđoskuvlla oahpahusplána L97 bovttii su jurddašišgoahtit mo buoridit gaskavuođaid boarrásiid ja skuvllaohppiid gaska. Das muitala lohkan ahte boarrasat olbmuid ja mánáid gaska galggašii buoret gulahallan.

Dávjá lei maid dien áiggis nu ahte nuorat olbmot fárrejedje eret smávit guovlluin. Nu ii lean šat mánáid ja boarrasat boalvvaid gaska nu lunddolaš gulahallan, eaige mánát šat šaddan dološáigge muitalusaid gullat nugo ovddešáigge.

TV válddii olbmuin buot friddjaáiggi

Maŋŋilgo tv bođii juohke dállui, de eai šat čohkkán olbmot ja muitaladdan nugo ovddešáigge dahke. Danne gávnnahii Roald Larsen buoremussan čohkkegoahtit muitalusaid ja čállit daid girjái. Nu leage son dán rádjai čállán vihtta girjji, main čállá imašlaš, ja máiddái issoras dáhpáhusain maid olbmot leat muitalan iežaset vásihan.

Roald Larsena maŋimuš girjji namma lea "Glødende mørketidsland". Girji lea dárogillii.

Sámegillii:

Dárogillii

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK