Hopp til innhold

– Vuoitu ii nanne dušše luođi muhto maid olles sámi servodaga

Luohti beaggá dál gitta máilmmi geahčai. KEiiNO vuoitu lea buot sápmelaččaid vuoitu, lohká servodatberošteaddji.

Keiino vant den norske MGP-finalen i 2019. Låta «Spirit in the Sky» ble nummer seks i den internasjonale finalen.

– KEiiNO lávlla «Spirit in the Sky» gudnejahttá sámevuođa hui fiidnát. Diekkár unna gollegoaikkanasaid bokte dat ovdána sámi servodat, lohká juoigi ja servodatberošteaddji Ánde Somby.

Mannan lávvordaga vuittii KEiiNO Norgga Melodi Grand Prix finála. «Spirit in the Sky» lávlagis gávnnadit sihke luohte- ja pop-šuoŋat. Dal dat beassá gilvalit Eurovišuvnna finálas Israelas.

Vuoitu ii nanne dušše luođi muhto maid olles sámi servodaga oaivvilda Somby.

Dákkár ollašupmi lea dego šleđggon mii oainnusmahttá min. Jus smiehttá ahte sámi servodat lea seavdnjadasas de dat dárbbaša šleđggona vai ii vuddjo.

Ánde Somby
Sminkemodell

Juoigi ja sámi servodatberošteaddji Ánde Somby oaivvilda ahte luođi oainnusmahttin nanne sámi servodaga.

Foto: illamasqua.com

– Go min nuorat vuitet, de dat addá midjiide oinnolašvuođa ja illudahttá min servodaga ja addá midjiide eanet dorvvolašvuođa go ovdal.

Sámi luonddu osku vuođđun

Lávlla «Spirit in the Sky» muitala dáistalemiin maid olmmoš ferte dahkat ahte sáhttá leat dakkárin mii son lea. Joavkku lávlu Tom Hugo muitala ahte sámi luonddu osku lea vuođđun.

Mii háliideimmet čalmmustahttit oasi Norgga historjjás. Sámi vuoiŋŋalašvuohta ealljosmahttii min.

Tom Hugo, Keiino

Joavkku juoigi, Guovdageaidnulaš Fred Buljo muitala ahte lea somá olahit viidát luđiin.

– Somá go nu máŋggas besset vásihit ja gullat sámi kultuvrra golliid dego luohti lea. Dál besset máŋga miljon olbmo gullat dan. Dát mearkkaša munnje hirbmat ollu ja sávvámis maid olles Sápmái.

Keiino klar for MGP-finalen

Fred Buljo lei balus go lávkii MGP lávdái finálas. Son ii leat hárjánan juoigat almmolaččat.

Foto: Anders Boine Verstad / NRK

Dán áigge lea ollu sáhka ruvkedoaimmain ja eará sisabahkkemiin. Ande Somby mielas lea vuogas go lávlla buktá ovdan sámi luonddu osku.

– Dát sáhttá maid addit áddejumi dasa manin sápmelaččat leat nu garrasat dasa ahte luonddu ii galgga billistit.

Lokte luođi árvvu

Juoigi ja sámi servodatberošteaddji Ande Somby oaivvilda luođi árvvu loktanit go gullo máilmmi musihkkalávddiin.

– Dán lávlagis lea nu somá go Fred lea nu čeahppi jávdat. Son geavaha dološ luohteteknihka. Ii gártta dego dábálaččat dákkár oktavuođain ahte mii geavahit daid melodiijabeliid luođis.

Luohti beaggá viidát

Luohti lea beaggán viidát maŋimuš áiggiid. Diibmá juoiggai Stjernekamp lávlungilvvu vuoiti Ella Maria Hætta Isaksen finálas. NRK Muitte mu-prográmmaráiddus leat Norgga beakkálmasat beassan oahpásmuvvat luohtái.

Eurovišuvnna finála lágiduvvo Tel Avivas, Israelas, miessemánu 18. beaivvi. Doppe sáhttet leat guokte juoigi lávddi alde. Boahtte lávvordaga lágiduvvo finála Ruoŧa Melodi Grand Prixas masa juoigi Jon Henrik Fjällgren lea beassan.

Dainna luđiin sávva Jon Henrik Fjällgren beassat Tel Avivii

Luohti guktii ovdal Eurovišuvnnas

Luohti lea guktii ovdal gullon riikkaidgaskasaš Eurovišuvnna finálas. Simona Máhtte, Mattis Hætta ja Sverre Kjeldsberg searvvaiga gilvui 1980 «Sámi ædnan» lávlagiin mii šattai bivnnuhin Norggas.

Jagi 2000 searvvaiga Johan Sara jr. ja Roger Pontare lávlagiin «When Spirits are Calling my Name».

Mattis Hætta og Sverre Kjeldsberg

Mattis Hætta juoiggai ja Sverre Kjeldsberg lávllui Eurovišuvnna finálas Haag:as jagi 1980 lávlagiin «Sámi ædnan»

Foto: NRK

Mattis Hætta illuda KEiiNO vuoittuin. Vaikko Eurovišuvdna- gilvu čalmmustahttui viidát maid su áiggi, de lea dat sturron hirbmadit dan rájes.

– Máilbmi lea fuomášan sámi kultuvrra luođi bokte. Dat lea issoras suohtas. Mon sávan ahte maid Fjällgren beassá dán finálii, lohká Hætta.

Korte nyheter

  • Guokte ođđa guovžža duođaštuvvon Kárášjogas

    Les på norsk.

    2023 geasi čohkkejuvvojedje guolgaiskosat 400 njealjehasmehtera sturrosaš guovllus Kárášjoga gieldda guovddážis, erenomážit máttabeale Kárášjoga.

    Oktiibuot gávdne logi guovžža Kárášjoga máttabeale ohcanguovllus. Guokte eanahága ja gávcci ásti.

    Dát lea veahá unnit go 2022:is, dalle gávdne 12 guovžža. Dan dieđiha Norgga bio-ekonomiija instituhtta (Nibio).

    – Guokte guovžža eat leat ovdal registreren dán guovllus. DNA bearašanalysa čájehii ahte dán guovžža guoktá váhnemat leat báikkálaš guovžža, dadjá Nibio Svanhovd laboratoriajođiheaddji Ida Marie Bardalen Fløystad.

    – Oktiibuot leat mii registreren 34 guovžža dán guolgaiskanprošeavttas Kárášjogas dan vuosttas prošeavtta rájes, 2009:is, dadjá Fløystad.

    Govva lea váldon 2020:is:

    Bjørn ved en hårfelle i Karasjok
    Foto: Viltkamera: Per Anders Eira og Kurt Are Nikkinen
  • To nye bjørner ble registrert i Karasjok

    Sommeren 2023 ble det samlet inn hårprøver fra et 400 kvadratkilometer stort område sentralt i Karasjok kommune, hovedsakelig på sørsiden av elva Karasjohka.

    Totalt ble det påvist 10 bjørner i det opprinnelige undersøkelsesområdet, sør for elva Karasjohka, i 2023. Dette er noe færre enn i 2022. Da ble det registrert 12 bjørner.

    Det melder Norsk institutt for bioøkonomi (Nibio).

    Kjønnsfordelingen viste at prøvene stammet fra to hannbjørner og åtte hunnbjørner.

    – To av bjørnene var nye for området. Det vil si at de ikke var registrert tidligere. En utvidet familieanalyse basert på DNA påviste mulige lokale foreldre for begge de nye bjørnene, sier laboratorieleder Ida Marie Bardalen Fløystad ved Nibio Svanhovd.

    – Totalt har vi påvist 34 forskjellige bjørner i hårfelleprosjekter i Karasjok kommune siden det første prosjektet i 2009, sier Fløystad.

  • 800 kvinner dør daglig under fødsel

    Loga sámegillii.

    800 kvinner dør hver dag i forbindelse med fødsler. Det kommer fram i en ny rapport fra FN. Dødsraten har ikke endret seg siden 2016.

    Urfolk og andre minoritetskvinner som bor i land med dårlige helsetjenester, har seks ganger større risiko for å dø i forbindelse med svangerskap eller fødsel.