Hopp til innhold

Nyjsenæjjah tjåanghkose velkiedieh

Seksualitete jih gieries-voete, akte aamhtese maam almetjh tuhtjieh geerve jih barkoes soptsestidh. Daate lea aamhtese, man bijre edtjieh daan aejkien «Villkvinne» tjåangkosne soptsestidh.

Margreth Olin

Margreth Olin lea filmebarkije mij seminarese båata. Sov orre filme lea Snåasen ålman Joralf Gjerstaden bijre.

Foto: Margreth Olin / pressbild

Daate lea gaaktsede aejkien daate «Villkvinne » tjåanghkoe sjædta. Dah golme minngemes jaepieh Musserisnie tjåangkanamme.

Bohkedh, gieries-voete –aajngenasse.

Tjoeveribie nyjsenæjjan jih ålman kråahpide vuavtasjidh. Dihte ïedtjije nyjsenæjja Hege Dalene Aarboerteste, jeahta.

Hege Dalen

Ïedtjije nyjsenæjja Aarboerteste, Hege Dalen mij daejtie Villkvinne tjåanghkojde øørnie.

Foto: David Kinsella

–Daate lea iemeles jih aehpies aamhtese. Mijjien jielemissnie gieres-voete. Nyjsenæjjide baersieldimmie jih suvhteme. Seksualitete jih jieleme faamoe seamma vihkeles faamoe gaajhkide, Dalene jeahta.

Russke nåejtie.

Daan jaepetje aamhtese, jijnjh ov-messie guessieh gåtjkoehtamme.

– Vihkeles mijjese Russlanten, aalkoalmetji gujmie laavenjostedh. Akte tjiehpiedæjja jih nåejtie Russlanteste Katarzyna Pastuszak båata jih aaj dihte noerhte saemien nåejtie Robert Vars-Gaup.

Mij datnem ïedtjeldehta jih dagkeres « Villkvinne» tjåanghkoem øørnedh?

–Lyjhkem jih jijnjh barkoe gujmie gïehtelidh. Tuhtjem aaj luste alkoalmetji gujmie barkedh jih aaj mænngan gaavnedidh. Åadtjoem jijnjh maehteles almetjh råakedh, dagkeres barkone, Dalene jeahta.

Mejtie jijnjh almetjh daan jaepien båetieh?

Daate lea dovres tjåanghkoe gusnie tjoara jijtje maeksedh. Jienebh son båateme jis liehtebe orreme. Tjijtjeluhkien almetjh jeahteme båetieh. Daate lea øøvre sjiehteles onne tjåanghkoe, Dalene jeahta.

Daate « Villkvinne» tjåanghkoe aalka golken 24.b. Musserisnie.

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK