Hopp til innhold

Buerebe healsoe faaleldahke åarjelisnie sjædta

Saemien nasjovnale maahtoejarnge jih psykiske healsoevaarjelimmie «Sanks» healsoe-faaleldahke permaneente åarjelisnie sjædta.

SANKS i Karasjok

Sanks, Karasjohkesne.

Foto: NRK

Saemien nasjovnale maahtoejarnge jih psykiske healsoevaarjelimmie «Sanks» åejviekontovre lea noerhtine Karasjohkesne, daan mearan golme prosjeekte voengeskontovrh åarjelisnie, Divtasvuonesne, Snåasesne jih Oslosne. Daelie dah permaneente sjidtieh. Gun Heatta lea klinijhkeåejvie jih dihte lea aavosne.

Gunn Heatta

Klinijhke åejvie Sanks, Gunn Heatta aavosne dah Sanksen voengeskontovrh aajmene sjidtieh.

Foto: Siv Eli Vuolab / NRK

–Guhkiem barkeme daan åvteste. Mijjieh joekoen geerjene naemhtie sjidti. Dah voengeskontovrh prosjeekte dajvine orreme. Ibie maahteme eensi faaleldahkem faaledh gosse ibie daajreme mejtie aajmene sjidtebe. Barkoes orreme, dejtie mij viehkiem daarpesjieh jih aaj dejtie healsoebarkijide.

Vihkeles saemieh Nøørjesne, seamma faaleldahkem åadtjoeh.

– Daate lea vihkeles. Sanks åtna diedtem jih seamma faaleldahkem gaajhk saemide Nøørjesne faaledh. Tjoeveribie daelie seamma healsoe-faaleldahkem daejtie saemide evtiedidh. Desnie aaj gïehtjedimmie, faage-evtiedimmie jih bïhkedimmie, Heatta jeahta.

Gïele jih kultuvre-guarkedse vihkeles.

Mannasinie tjuerieh saemieh jeatjah faaleldahkem åadtjodh?

Saemieh mij healsoe viehkiem daarpesjieh edtjieh sijjien ietnien-gïelem åadtjodh soptsestidh jih aaj dihte saemien kultuvre joekehtadta daaroen kultuvreste. Vuajneme daesnie noerhtine dellie eah dah saemieh sijhth daam daaroen healsoe faaleldahkem leajhtadidh. Daelie maehtebe dah voengeskontovrijh barkoem bueriedidh, Heatta jeahta.

Ektiebarkoelaatjke Jiemten leenen ektesne.

– Mijjieh aaj ektiebarkoelaatjkem Jiemten leenen ektesne tjaaleme. Daate dorje Snåasen kontovre jienebe barkoem åådtje jis saemieh Sveerjen bieleste, healsoe viehkiem daarpesjieh, Heatta jeahta.

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK