Hopp til innhold

Sámi dáiddár Iver Jåks jápmán

Sámi dáiddár Iver Jåks jámii njukčamánu 17. beaivve Kárášjogas, 74 jagi boarisin.

Dáiddár Iver Jåks jámii 17.03.2007
Foto: ( Harry Johansen). / NRK

Dáiddár Iver Jåks lei dovddus maiddái olggobealde sámi dáiddabirrasa, ja oaččui eallinagis ollu ánssu ja rámi barggus ovddas. Dáiddárin son barggai sihke tevnnegiiguin, njuohtamiiguin ja ollu eará dáiddačehpolaš vugiin.

Rámiduvvon dáiddár

Son oaččui ollu balkkašumiid, earret eará Norgga kultturráđi gutnibalkkašumi 1992s. Ja 2002s námmaduvvui son St.Olav orden:a 1. klássa riddárin, mii lea stuorámus gutni maid Norgga riika addá stáhtaborgáriidda.

 

Dáiddár usttibat muittašit

 

Dáiddár Synnøve Persen
Foto: Scanpix

Dáiddár Synnøve Persen dajai seammás go gulai Iver Jåks jápmimis dan ahte sii dál leat massán dehálaš ofelačča, go son lei duostilis dáiddár. Dál fertejit sii oahppat birget su haga. Persen lohká dáiddáriid leat giitevažžan dasa go sin gaskas lea leamaš nu duostilis dáiddár. Iver Jåks dat fuopmášahtii sin ahte sii galget leat čeavlái dainna go leat dáiddárat.

 

Riegádii boazobearrašii

Iver Jåks riegádii Kárášjogas 1932:s boazodoallobearrašiid , muhto ii sáhttán bargat boazodoalus danne go lápmašuvai nuorran ja nu šattaige olu leat buohcceviesus ja veajuidahttimis.  Doppe son álggiige sárgut govaid, muhto 50- 60-logus álggii son duddjot maid.

 

Duojár Jon Ole Andersen
Foto: Jan Henrik Hætta / NRK

Duojár Jon Ole Andersen muittaša Iver Jåksa duojárin,  son han barggaid olu čoarvedujiiguin, ja iežas muitala maid bargan ovttas Iver Jåksain dalle go son ráhkadii bácciid, mat leat oaidnimis dál ain Kárášjogas.

  Gula jearahallama

 

 

Korte nyheter

  • Guokte ođđa guovžža duođaštuvvon Kárášjogas

    Les på norsk.

    2023 geasi čohkkejuvvojedje guolgaiskosat 400 njealjehasmehtera sturrosaš guovllus Kárášjoga gieldda guovddážis, erenomážit máttabeale Kárášjoga.

    Oktiibuot gávdne logi guovžža Kárášjoga máttabeale ohcanguovllus. Guokte eanahága ja gávcci ásti.

    Dát lea veahá unnit go 2022:is, dalle gávdne 12 guovžža. Dan dieđiha Norgga bio-ekonomiija instituhtta (Nibio).

    – Guokte guovžža eat leat ovdal registreren dán guovllus. DNA bearašanalysa čájehii ahte dán guovžža guoktá váhnemat leat báikkálaš guovžža, dadjá Nibio Svanhovd laboratoriajođiheaddji Ida Marie Bardalen Fløystad.

    – Oktiibuot leat mii registreren 34 guovžža dán guolgaiskanprošeavttas Kárášjogas dan vuosttas prošeavtta rájes, 2009:is, dadjá Fløystad.

    Govva lea váldon 2020:is:

    Bjørn ved en hårfelle i Karasjok
    Foto: Viltkamera: Per Anders Eira og Kurt Are Nikkinen
  • To nye bjørner ble registrert i Karasjok

    Sommeren 2023 ble det samlet inn hårprøver fra et 400 kvadratkilometer stort område sentralt i Karasjok kommune, hovedsakelig på sørsiden av elva Karasjohka.

    Totalt ble det påvist 10 bjørner i det opprinnelige undersøkelsesområdet, sør for elva Karasjohka, i 2023. Dette er noe færre enn i 2022. Da ble det registrert 12 bjørner.

    Det melder Norsk institutt for bioøkonomi (Nibio).

    Kjønnsfordelingen viste at prøvene stammet fra to hannbjørner og åtte hunnbjørner.

    – To av bjørnene var nye for området. Det vil si at de ikke var registrert tidligere. En utvidet familieanalyse basert på DNA påviste mulige lokale foreldre for begge de nye bjørnene, sier laboratorieleder Ida Marie Bardalen Fløystad ved Nibio Svanhovd.

    – Totalt har vi påvist 34 forskjellige bjørner i hårfelleprosjekter i Karasjok kommune siden det første prosjektet i 2009, sier Fløystad.

  • 800 kvinner dør daglig under fødsel

    Loga sámegillii.

    800 kvinner dør hver dag i forbindelse med fødsler. Det kommer fram i en ny rapport fra FN. Dødsraten har ikke endret seg siden 2016.

    Urfolk og andre minoritetskvinner som bor i land med dårlige helsetjenester, har seks ganger større risiko for å dø i forbindelse med svangerskap eller fødsel.