Hopp til innhold

Sierra dearvvašvuođabálvalus bohccuide

Maŋŋil go Chronic Wasting Disease dahje CWD dávda leavvagođii de lea nana ballu boazodoalus ahte dávda sáhttá dagahit boazodoalu nohkama. Dan dadjá bargiidbellodaga sámediggeáirras, ja evttoha sierra dearvvašvuođabálvalusa boazodoalu várás.

Hjerne fra hjortedyr med CWD

Áidna vuohki movt iskat bohccuid CWD dávdda vuostá, lea vuoiŋŋamaččaid iskat.

Foto: Sylvie Lafond Benestad / Veterinærinstituttet

Chronic Wasting Disease lea guhka juo beaggán sarvvain, ruksesgottiin ja dál maiddái gottiin. Danin evttoha bargiidbellodaga sámediggeáirras, John Kappfjell ásahuvvot sierra dearvvašvuođabálvalusa mii galgá gozihit bohccuid ja ruksesgottiid dearvvašvuođa. Kappfjell dadjá son vuolggaha dákkár jurdaga earenoamážiid go dávda lea dál maiddái gávdnon guovtti gottis. Dán rádjai lea sáhttán ávkkástallat bohccobierggu, muhto ii vuoiŋŋamaččaid, ađđamiid jna. Dadjá Kappfjell.

Sierra ásahus boazodollui

Dán vuođul son dál vuolggaha jurdaga ahte galggašii ásahuvvot sierra dearvvašvuođabálvalus mas lea earenoamáš ovddasvástádus bohcco dearvvašvuođas, dadjá Kappfjell. Son dadjá boazodoalu dárbbašit sierra ásahusa dahje doaimma mii livččii veahkkin ja doarjjan boazodollui, ja mii maiddái sáhtášii boazoeaiggádiid neavvut, čohkket dieđuid jna. dadjá John Kappfjell.

Ođđa CWD dávda

Kappfjell dadjá ahte galggašii leat stáhtalaš dearvvašvuođabálvalus mas maiddái livččii ovddasvástádus ruksesgottiid obbalohkái. Kappfjell ákkastallá dasa dárbbu ja čujuha ahte dál han lea fuomášuvvon earálágan CDW-virus guovtti ealggas Selbu guovllus. Dát dilli dagaha ahte son ja earáge boazoeaiggádat leat imaštišgoahtán čuožžiluvvon dili, ja dadjá ahte ii oktage dieđe iige sáhte boaoeaiggádiid neavvut maid ja movt sii galget dál láhttet ovddasguvlui.

–Leage juste dát eahpečielggasvuohta mii dagaha dárbbašlažžan ásahit sierra dearvvašvuođabálvalusa boazodoalu ja bohccuid várás, dadjá Kappfjell.

Norgga Boazosápmelaččaid Riikkasearvvi nubbijođiheaddji, Inge Even Danielsen, dajai NRK Sápmái mannán váhkoloahpa ahte CWD sáhttá leat ollu vearrát go maid jagi 1986 Tsjernobyl lihkohisvuohta jus dávda njoammu bohccuide. Kappfjell dadjá CWD dávdda njoammun dagahit ilgadis ja eahpesihkkaris dili earenoamážiid lullisámi boazodollui, mii lea lullisámi kultuvrra guoddi.

Beannotjagi vuordináigi

John Kappfjell muitala ahte dát ođđa CWD dávda lea juo gávdnon guovtti sarvvas, ja dadjá dan mii dagaha dili ovddasguvlui nu eahpečielggasin lea ahte sáhttá mannat sullii 18 mánu ovdal go diehtá ahte leago dávda njommon eará elliide, nugomat bohccuide, dadjá John Kappfjell .

–Dieđusge sáhttá dálá dilli muosehuhttit go ii oktege dieđe maidege dán virus birra, dušše dan ahte dat njoammu earret eará čolgga ja gožža bakte. Ja go vel lea nu ahte ealli vánddarda oalle jođánit ja viidát luonddus, ja go šaddá vuodit beannotjagi ovdalgo diehtá leago dávda njommon, de dilli lea balddihahtti, dadjá John Kappfjell.

Eai dieđe leago njommon

Šibitdoavttirinstituhta fuođđoovddasvástideaddji, Kjell Handeland dadjá ahte áidna vuohki movt iskat bohccuid, lea vuoiŋŋamaččain váldit iskosa, ja dan eai sáhte dahkat ealli bohccuin.

Handeland ii sáhte dadjat ahte leago dát ođđa CWD dávda vuolgán álgo CWD-dávddas, vai leago ođđa.

Son mieđiha ahte sii dihtet hui unnán dan birra. Handeland iige loga sáhte čielgasit duođaštit ahte bohccuide ii leat CWD njommon.

Korte nyheter

  • Daniel Ailo med da TIL gikk videre i cupen

    Karasjokingen Daniel Ailo Sakshaug Bær (17) fikk sin A-lags debut i kveld for Tromsø idrettslag (TIL) da de knuste Fløya borte 6-0 i andre runde i cupen.

    17-åringen kom inn i andre omgang på stillingen 3-0. Han markerte seg ganske tidlig etter at han kom inn.

    Kampen ble dekket av Terje Mo Hanssen og han skrev i sitt referat:

    72'Spillerbytte hos Tromsø. Yaw Paintsil går av, erstattes med Daniel Ailo Sakshaug Bær.

    79'Gult kort, Daniel Ailo Sakshaug Bær, Tromsø.

    87'Bær slår inn fra venstre, men innlegget er for høyt for Ba inne i feltet.

    – Det er veldig artig å få mulighet til å spille sammen med de større guttene. Jeg er litt spent, sa Sakshaug Bær til NRK før kampen.

    Daniel Ailo Sakshaug Bær
    Foto: Pressebilde / TIL
  • Daniel Ailo med i TILs A-lagstropp

    Karasjokingen Daniel Ailo Sakshaug Bær er tatt ut i TILs A-lagstropp som i kveld spiller cupkamp mot Fløya.

    Han spiller til daglig i TILs andrelag i 4. divisjon.

    – Det er veldig artig å få mulighet til å spille sammen med de større guttene. Jeg er litt spent, sier Sakshaug Bær til NRK.

    Han har allerede i rundt en måned trent med A-laget.

    – Det har blitt noen treninger med A-laget og noen med B-laget. Det har gått veldig bra, sier han.

    Sakshaug Bær vet ennå ikke om han får spille i kveld, men håper i det minste på et innhopp.

  • Samehets.no la rabáduvvam

    Les på norsk.

    Uddni Sámedikken lij sierra dållam gå næhttabielle samehets.no rabáduváj.

    Sámedikkeráde Runar Myrnes Balto rahpamsárnen gijtij gájkajt gudi li rádijt vaddám ja viehkedam næhttabielijn barggam.

    Guoradallama vuosedi juohkka niellja sáme nálsodimev ja vasjev vásedi, ja danen le dát næhttabielle ásaduvvam.

    Åssudakdirekterra politijjadirektoráhtan Bjørn Vandvik javllá sijáj mielas li ilá binná ássjijs ma politijjaj diededuvvi.

    – Mijá ulmme l nav vaj sáme dán næhttabiele baktu vuojnni unugis vásádusájt la máhttelis gujddit, javllá Vandvik.

    Bagádallam la oarjjel-, julev- ja nuorttasámegiellaj ja dárogiellaj, ja danna oattjo diedojt gejna máhtá guládallat gatjálvisáj sáme nálsodime ja rasisma birra.

    Bjørn Vandvik på Sametinget. Han er avdelingsdirektør i Politidirektoratet
    Foto: Wenche Marie Hætta / NRK