Hopp til innhold

Váimmoguovdobargu

Son logai máŋga jagi šaddat oljoinšenevran, muhtto go oljohaddi njiejai de massii barggu. Dal orru Itálias, bargá girdieamidin ja mátkkošta viidát máilmmis!

Ellen Margrethe Salamonsen

Maŋŋel guhkes mátkki lea buorre olgoáimmu dovdat.

Foto: Ellen Margrethe Salamonsen

– Muhtin láhkai juo, mus lei miella šaddat girdieamidin. Lávejin stresslessaid bardit láhttái ja eatni ja áhči sihtat čohkkát dain dego livččiiga girdis, nie lávejin stoahkat ahte lean girdieamit. Nu dadjá Ellen Margrethe Salamonsen, go sus jerrojuvvo lea go dá su váimmoguovdobargu.

Girdieamit gearggus

Gearggus girdieamit

Foto: Ellen Margrethe Salamonsen

Girdieamidin beassá johtit miehtá Norgga ja dávjá šaddá maid mátki Eurohpái. Dat geasuha dán bargui, lohká Ellen Margrethe.

Ellen Margrethes lea váldobargosadji Oslos, muhto sus lea lihkká vejolašvuohta orrut measta juste gos háliida. Nu leage son aiddobáliid fárren Itáliai.

Fitnodagain gáibádusat

Ellen Margrethe muitala ahte ferte álggos ohcat dan girdifitnodahkii gosa háliida, ja jus dohkkehit ohcamuša, de ferte čađahit máŋga kursa. Norggas sáhttá čađahit kurssaid 6. vahkus, muhto eará fitnodagain sáhttá bistit vihtta mánu.

– Dalle go mun vázzen kurssa, de ledje guovttis geat biddjuiga eret. Lea dego mánnosaš bargojearahallan maid galggat čađahit, lohká Salamonsen.

Ålesunddas

Ålesunddas bargomatkkis

Foto: Ellen Margrethe Salamonsen

– Jus don it rievttes láhkai rasa dahje gárvot albma láhkai, de biddjot eret. It sáhte lášmmohallanbuvssaiguin dahje duolvavuovttaiguin boahtit kursii, de gal biddjot eret. Fertet vuoidan ámadaju ja leat «ođas» oaidnit.

Ellen Margrethe lea veahá badjelaš 1,60 m guhku, ja dat leage maid gáibádus.

– It sáhte leat vuollel 1,63 m dahje badjel 1,80 m, muitala Salamonsen.

Københámmanis

Barggus Københámmanis

Foto: Ellen Margrethe Salamonsen

Mátkkošteaddji váibmodohppehallan

Ellen Margrethe lea bargan moadde mánu girdieamidin, muhto sus lea juo leamaš oalle garra vásáhus mii lea bisánan muitui.

Mus lei mátkkálaš, gii oaččui váibmodohppehallama! Leimmet juste seaivumin Bergenii go gahčai láhttái, ja mii šattaimet loktet su dohko maŋábeallai, bijaimet čohkkut, muhto son jámálgii, šattaimet de bidjat su veallut ja oksygena addit, ja buohccebiila bođii su viežžat go seaivvuimet.

Eará vásáhus Ellen Margrethes lea go guokte mátkkálačča doarráiga girdis.

– Mis leat rusttegat girdis maid sáhttit atnit jus boahtit dákkár dillái ahte šaddat várjalit iežamet ja earáid girdis, muhto mii sáhttit maid jearrat veahki mátkkálaččain jus eat ieža oro birgemin, muitala Salamonsen.

Oljobogahagas

Oljoinšenevra oljobogahagas

Foto: Ellen Margrethe Salamonsen

Massii oljoinšenevrabarggu

Guokte maŋemuš jagi leat birrasiid 27 000 bargi massán bargguset oljoealáhussuorggis, okta dain lea Ellen Margrethe Salamonsen.

– Mun massen barggu go oljohattit njidje, ja mii leat golmmas dán girdifitnodagas mas mun barggan, geat ovdal barggaimet oljoealáhussuorggis.

– Girdieamidin de barggan olu eambbo olbmuiguin go oljobarggus, muhto girdis ja oljobogahagas de lea dearvvašvuohta, biras ja sihkkarvuohta buot deháleamos, nu ahte dat lea seamma dan guovtti barggus, lohká Ellen Margrethe Salamonsen.

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK