Hopp til innhold

Marianne Aulie Ártnas

Dáiddár Marianne Aulie liiko čájehit álásvuođa ja lea stuorra riidogaskaoapmin Norgga dáiddabirrasis. Duorastaga Ártnas oainnát makkár oktavuohta sus lea sámi dáidagii.

Marianne Aulie
Foto: Dan Robert Larsen / NRK

Árdna- sámi kulturmágasiidna sáddejuvvo NRK1s duorastaga golggotmánu 25. beaivve diibmu 17.25. Prográmma čoavddasánit leat álás dáiddár, dáidda mánáidgárddis ja sámi hiphop-musihkka.

Sáhttágo oamastit dáiddadagu?

Stein Erik Wothi
Foto: Dan Robert Larsen / NRK

Gieskat bolddii dáiddár Marianne Aulie klovdnagovaidis ávdin sullos máddin. Badjelis dáiddáris ledje dušše unna binnabánna sisbuvssažat. Muđui son lei áibbas álás. Dušše rumašmála govččai Aulie čiččiid ja eará rumašlahtuid.

Sápmelaš dáiddár Stein Erik Wothi bolddii sarvvanáhkkegovaidis Kárášjoga johkajieŋa alde bealnjealjat jagi dassái. Dál son oaivvilda, ahte Aulie dáiddadahku sakka muittuha dan maid son lea jo dahkan. Ártnas jerrojuvvo, ahte leago Marianne Aulie áddestallan Stein Erik Wothi? Ja sáhttágo oppanassiige oamastit dáiddalaš dagu dahje jurdaga?

Dáiddalaš mánáidgárdi

Tromssa sámi mánáidgárdi Guovssahas
Foto: Anne Olli / NRK

Dáidda lea vuosttaš maid oainnát go boađát Guovssahas mánáidgárdái Romsii. Mánáidgárdi lea oainnat oastán dáidaga mii galggašii movttidahttit mánáid dáiddalašvuhtii.

Dáiddár Outi Pieski lea ráhkadan dáidagiid mat leat dan muttos nannosat, ahte dat galggašedje gierdat go mánát daiguin stohket. Ártnas gullat maid sihke mánát, dáiddár ieš ja mánáidgárdde bargit oaivvildit dáidaga birra.

Duolva Duottar

Hiphop lea nuorraolbmuid musihkka miehtá máilmmi. Nu maiddái dáppe Sámis. Ártna dán mánu guossin leage Guovdageainnu ráppjoavku Duolva Duottar.

Joavku ásahuvvui sullii jagi dassái. Sin musihkka lea álggus vuos dušše gullon NRK Urørt neahttasiidduin ja nuoraid giehtatelefovnnain, muhto dál lea joavku eambbo aht` eambbo oidnogoahtán feara makkár lávddiid alde Norggas, Ruotas ja Suomas.

Loga maiddái Sámi dáidda mánáide

 

Korte nyheter

  • – Regjeringens kraftpakke gir en Klondyke-stemning

    Sametingspresident Silje Karine Muotka (NSR) reagerer på det høye antallet innmeldte vindindustriprosjekter.

    – Regjeringen har gjennom vedtaket om å elektrifisere Melkøya og sin Kraftpakke skapt en febrilsk Klondyke-stemning hos mange, advarer Muotka.

    Hun syns det er stort behov for å vurdere realismen i at det er så mange nye prosjekter som meldes inn.

    – Samiske rettighetshavere, både reindrifta, fastboende, andre beitenæringer, utmarksutøvere og sjøsamer blir sterkt påvirket av alle disse prosessene som nå må gjennomføres og dette er både sterkt konfliktskapende og meget ressurskrevende, påpeker Muotka.

    Loga sámegillii

    Sametingspresident Silje Karine Muotka under overrekkelse av sannhets- og forsoningskommisjonens rapport.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • – Ráđđehusa fápmopáhkka dagaha Klondyke-vuoiŋŋa

    Sámedikki presideanta Silje Karine Muotka (NSR) atná unohassan go leat dieđihuvvon nu olu bieggaindustriijaprošeavttat.

    – Ráđđehus lea Muolkkuid elektrifiserenmearrádusa ja fápmopáhkaset bokte dagahan ahte máŋgasii lea šaddan hirbmat Klondyke-vuoigŋa, cuiggoda Muotka.

    Muotka mielas lea dárbu árvvoštallat realismma das go leat nu ollu ođđa prošeavttat mat dieđihuvvojit.

    – Sámi vuoigatvuođalaččaide, sihke boazodollui, dáloniidda, eará guohtonealáhusaide, meahcásteaddjiide ja mearrasámiide čuhcet hui garrasit buot dát proseassat mat dál fertejit čađahuvvot. Dat dagahit garra dáistalemiid ja leat hui ressursagáibideaddjit, váruha Muotka.

    Les på norsk

    Silje Karine Muotka
    Foto: Emma-Marie B. Whittaker / NRK
  • Ollugat háliidit bargagoahttit bieggafámuin Finnmárkkus- elfápmoneahtta gáržžida doaimmaid

    Norgga čázádat- ja energiijadirektoráhtta, NVE lea ožžon dieđu 21 ođđa bieggafápmoprošeavttas, muhto elfápmooktavuohta Finnmárkkus lea beare unni ja nu ii sáhte NVE dohkkehit buot prošeavttaid.

    Ovdal geassemánu galgga NVE geargan geahččat prošeaktaárvalusaid, de mearridit makkár prošeavttaiguin galget viidásabbot bargat.

    Norgga čázádat- ja energiijadirektoráhtta háliida prošeavttaid maid báikkálaččat dohkkehit ja nu unnán riidu badjeealáhusain go vejolaš.

    – Jos gielddat eai dohkket ja dáhtu prošeavttaid de eat bargagoađe konsešuvnnaiguin, lohká NVE ossodatdirektevra Inga Katrine Johansen Norberg.

    NVE maid gáibida dokumentašuvnna sis geat ohcet bieggafápmoprošeavttain álgit, ahte bádjeealáhusain leat gulahallan dahje váldán mielde ságastallamii doaimmaid hárrái.

    – Dát lea diehttu sidjiide geain lea dáhttu bieggafápmoprošeavttain álggahit ahte badjeealáhusain gulahallet jo álggu rájes, čilge Norberg, nu lea ge sis dáhttu gávnnahit makkár prošeavttain lea unnimusat váikkuhusat earáide ja varra nu gávdnat daid buoremus prošeavttaid maid.

    Almmuhan prošeavttaid

    Duorastaga de almmuha NVE makkár prošeavttat sidjiide lea almmuhuvvon, go dát lea oassi plánas čuovvulit ráđđehusa áigumuš Finnmárkkus nannet elfápmo- ja industriijaovdánahttima.

    Ovdal cuoŋománu 22. beaivve galge vejolaš huksejeaddjit dieđihan sin prošeavttaid. Nu leat 21 ođđa dieđáhusa bieggafápmohuksemiid birra boahtá, okta diehtu čáhcefámu viiddideames Álttás ja dasa lassin njeallja bieggafápmoášši maid jo leat gieđahallamin. Nu leat oktiibuot 26 ášši maid NVE galgga geahččat.

    Oktiibuot de lea dáid prošeavttain dárbu olu elrávdnjái, árvvoštallet 10.800 megawatt dahje 10,8 TW geavahit dáid prošeavttain

    – Jos galgga veaháš čilget man olu dát lea de sáhttá álkit čilget ahte olles Finnmárkkus lea dál bidjon elrávdnji 244 megawatt ovddas, čilge NVE koordináhtor Anette Sandvand-Dahlene.

    Badjeealáhusas ballet olu barggu šaddat visot dáid ođđa bieggafápmoohcamiin. Badjealmmái Magne Ballovara lohká muhtin orohagain šaddat olu bargu go leat olu ohcamat seamma guovlluide.

    Vindkraftanlegg ved Kjøllefjord i Lebesby kommune
    Foto: Allan Klo / NRK