Hopp til innhold

400 milliuvnna Poršaŋgui

Finnmárku Fylkasátnejođiheaddji gáibida stahtas máŋga čuohte milliuvnna ruvnnu Porsáŋgui.

Hæren
Foto: Bjørn Sigurdsøn / Scanpix

Porsáŋgguservodahkii ferte unnimusat 400 milliuvnna ruvnnu juolluduvvot maŋŋil go suodjalus geahpedii doaimmaid Iŋggášguolbanis.

Runar Sjåstad
Foto: Knut Sverre Horn

Dasa lassin ferte stáhta veahkkin oččodit ođđa bargosajiid gildii, nu oaivvilda Finnmárku fylkasátnejođiheaddji Runar Sjåstad.

HØR:Runar Sjåstad

Olbmot fárrejit

Jus olbmot mearridit fárret, de ii leat nu álki sin máhcahit ruovttoluotta, danin fertejit doaibmabijut álggahuvvot farggamusat, lohká Sjåstad.

Suodjalusas ledje 1992 masá 400 suodjalus njunnoža ja eará sivilabargi, dasa lassin ledje lagabui 900 soalddáha Iŋggášguolbanis.

Muhto dan rájes lea suodjalus unnidan doaimmaid, ja dál eai galgga go hárjehallamat dáhpáhuvvot Iŋggášguolbanis.

Dušše sullii 60 bargosaji báhcet ovta Europa buoremus báhčit ja hárjehallan báikái.

Ahte gielda lean dán dillái gártan ii leat dušše sin sivva, muhto maiddái stuorra servodaga, lohká fylkasátnejođiheaddji Sjåstad.

Mona Skanke
Foto: Lars Birger Persen

Rahča

Seammás go soadjalus lea unnidan doaimmaid, de rahča Porsáŋgu gielda ekonomálaččat eará áššiid dihte maid. Golbma njealljádas oassi gielddas lea ráfáiduhtton, geavahuvvo báhčinšilljun dahje lea mearriduvvon geavahuvvot dihto doaimmaide. Dál bággehuvvo gielda unnidit fálaldagaid.

Porsáŋggu sátnejođiheaddji Mona Skanke dáhtu odne heahtečoahkkima stáhtaministtarin.Son dovdá ahte sii eai nagot čoavdit ekonomálaš váttisvuođaid veahki haga

Korte nyheter

  • Guokte ođđa guovžža duođaštuvvon Kárášjogas

    Les på norsk.

    2023 geasi čohkkejuvvojedje guolgaiskosat 400 njealjehasmehtera sturrosaš guovllus Kárášjoga gieldda guovddážis, erenomážit máttabeale Kárášjoga.

    Oktiibuot gávdne logi guovžža Kárášjoga máttabeale ohcanguovllus. Guokte eanahága ja gávcci ásti.

    Dát lea veahá unnit go 2022:is, dalle gávdne 12 guovžža. Dan dieđiha Norgga bio-ekonomiija instituhtta (Nibio).

    – Guokte guovžža eat leat ovdal registreren dán guovllus. DNA bearašanalysa čájehii ahte dán guovžža guoktá váhnemat leat báikkálaš guovžža, dadjá Nibio Svanhovd laboratoriajođiheaddji Ida Marie Bardalen Fløystad.

    – Oktiibuot leat mii registreren 34 guovžža dán guolgaiskanprošeavttas Kárášjogas dan vuosttas prošeavtta rájes, 2009:is, dadjá Fløystad.

    Govva lea váldon 2020:is:

    Bjørn ved en hårfelle i Karasjok
    Foto: Viltkamera: Per Anders Eira og Kurt Are Nikkinen
  • To nye bjørner ble registrert i Karasjok

    Sommeren 2023 ble det samlet inn hårprøver fra et 400 kvadratkilometer stort område sentralt i Karasjok kommune, hovedsakelig på sørsiden av elva Karasjohka.

    Totalt ble det påvist 10 bjørner i det opprinnelige undersøkelsesområdet, sør for elva Karasjohka, i 2023. Dette er noe færre enn i 2022. Da ble det registrert 12 bjørner.

    Det melder Norsk institutt for bioøkonomi (Nibio).

    Kjønnsfordelingen viste at prøvene stammet fra to hannbjørner og åtte hunnbjørner.

    – To av bjørnene var nye for området. Det vil si at de ikke var registrert tidligere. En utvidet familieanalyse basert på DNA påviste mulige lokale foreldre for begge de nye bjørnene, sier laboratorieleder Ida Marie Bardalen Fløystad ved Nibio Svanhovd.

    – Totalt har vi påvist 34 forskjellige bjørner i hårfelleprosjekter i Karasjok kommune siden det første prosjektet i 2009, sier Fløystad.

  • 800 kvinner dør daglig under fødsel

    Loga sámegillii.

    800 kvinner dør hver dag i forbindelse med fødsler. Det kommer fram i en ny rapport fra FN. Dødsraten har ikke endret seg siden 2016.

    Urfolk og andre minoritetskvinner som bor i land med dårlige helsetjenester, har seks ganger større risiko for å dø i forbindelse med svangerskap eller fødsel.