(Jietnafiillat vuolemusas sáme- ja dárogillii/ Lydfiler nederst på samisk og norsk)
Isak Saba guovddážis leat juo muhtin jagiid veahkehan olbmuid geat leat massán gielaset. Earet eará leat ollugat geat áddejit sámegiela, čađahan sin kurssa, ja leat maid hállagoahtán sámegiela.
Kognitiiva vugiin rievdadit jurddašeami
Dán kognitiiva vuogi geavahit máŋgga laganaš váttuide. Earret eará geavahit dákkár vuogi go áiggošedje rievdadit jurddašeami, danne geavahit dán vuogi balu- ja lossomiella dikšumii. Dán geavahit maid go háleštemiin vigget rievdadit olbmo gii lea darvánan jugesvuhtii dahje eará gárihuhtti mirkkuide. Maiddái geavahit dán vuogi go galget veahkehit olbmo geas leat borranváttisvuođat, dahje suhttu maid áiggošedje galgat, dahje eará psykalašváttisvuođat ja oađđinváttisvuođat.
Erenoamáš vugiin rievdadit jurddašeami
Kognitiiva vuogiin fuomášahttet olbmo das mo ballu dahje menddo garra iešcuiggodeapmi, dahje fuones jurdagat sáhttet bilidit olbmo psykalaččat. Dáinna kognitiiva vugiin sáhttet olbmo rievdadit eanet oadjebas dillái. Nu sáhttet maid čorget eret balu, ja olmmoš de duosttagoahtá hállat olmuid searvvis, ja maiddái hállagoahtit sámegiela.
Čállán girjji ohppui
Jane Juuso lea ieš čállán girjji mas oaidná mo kognitiiva vugiin sáhttá riedadit iešguđetge laganaš jurdagiid. Son girjjis erenoamážit čállá das mo giela sáhttá váldit ruovttoluotta, ja hállagoahttit. Dán girjji geavaha kurssain, ja su girji lea jorgaluvvon maiddái eaŋgalasgillii. Jane Juuso Canadas geavahit girjji «First nation» indiánide, oahpahit sin duostagoahttit hállat iežaset giela.
