Hopp til innhold

NRK Sámi kommentáhtor: – Sámi bargiidbellodat luoddaearus

Dál ferte Sámi-BB válljet makkár guvlui sii háliidit mannat. Galgá go sámedikkis leat sámepolitihkalaš iešstivrejupmi vai dážapolitihkalaš mearrideapmi? Čállá NRK Sámi kommentáhtor Nils Johan Heatta.

Nils Johan Heatta / sametingsplenum

– Sii guđet sámediggejoavkkus eai sáhte čuovvut bellodaga vástádusaid, fertejit guođđit bellodaga dahje sii dáidet lihcohallat. Nu lohká NRK Sámi kommentáhtor Nils Johan Heatta.

Foto: NTB SCANPIX, Jan-Morten Bjørnbakk / NRK

Sámi Bargiidbellodagas lea garra siskkáldas fápmoriidu. Dat sáhttá botket daid báttiid mat Sámi-BBs leat leamaš dáža Bargiidbellodahkii. Dat gal lea oahpes ášši ahte Bargiidbellodat áiggiid čađa lea leamaš garrasit vuostá máŋga daidda politihkalaš mearrádusaide maid Sámi-BB lea dahkan.

Luvven čatnašumit

Sámi-BB lea eanet ja eanet luvven čatnašumiid Youngstorgetii illun ollugiidda ja stuora morašin earáide. Ovddeš sámediggepresideanta gárttai sihke bilkiduvvot ja bealkkahallat go ovddidii vuostemiela sihke Finnmárkku-BB ja riikabellodaga vuostá.

Ja riikabellodat dat gal bođii čorgestit Sámi BBa go ieža gávnnahedje dan buoremussan. Diet áigi gal dáidá leat meattá. Stuorra eanetlohku sámediggeáirasiin eai divttáše iežaset stivret sámepolitihkalaš ráđis mii ain dovdá iežas čatnon bellodatorganisašuvdnii.

Čiekŋalis politihkalaš riidu

Vaikko vel orrošiige dát riidu leamen garra personriidu Vibeke Larsena ja Ronny Wilhelmsena gaska, guokte ovddeš bellodatustiba gaska ja presideantta ja sotnabeaivve rádjái várrepresideantta gaska, de dat lea maid čiekŋalis politihkalaš riidu das guđe bálgá Sámi-BB galggašii mannat.

Dat guoskkaha vuđolaš gažaldagaid galgá go leat sámepolitihkalaš iešstivrejupmi vai dážapolitihkalaš mearrideapmi. Dán ideologalaš bálgás leat sámi vuoigatvuođadáistaleamit ja sámi iešmearrideapmi dehálaš oasit.

Čujuhettiin riikkaidgaskasaš konvenšuvnnaide Vibeke Larsen čuoččuha sámeálbmoga rievtti iežas mearridit iežas áššiin. Dat ii soaba riikabellodaga oainnuin. Larsen lea maid čielgaseabbo vuostá sisabáhkkemiidda mat mielddisbuktet ahte riggodagat dolvojuvvojit eret Sámis almma sámiid dohkkeheami.

Pragmáhtalaš čovdosat ja riiddut

Ronny Wilhelmsen dajai ieš nominašuvdnačoahkkimis Leavnnjas mannan lávvordaga ahte son lea dakkár politihkar gii ohca pragmáhtalaš čovdosiid iešguđetge áššái.

Son doarjjui Nussira ruvkeásaheami Fálesnuorrái, muhto sámediggečoahkkimis son válljii doarjut sámediggejoavkku eanetlogu ja vuosttildit ruvkedoaimma go Sámediggi gieđahalai ášši.

Wilhelmsen ii beroš seamma ollu sámi vuoigatvuođain dahje sámi iešmearrideamis. Soaitá beroštit eambbo sámi kulturgažaldagain mat eai hárdde báikkálaš BB-politihkariid ja sin guđet vuosttildivčče sámi vuoigatvuođaid ja sámi resurssageavaheami.

Jurá dát politihkalaš riidu sáhttá leat dat mii dahká ahte Bargiidbellodat ja Sámi-BB earráneaba ja ahte de ceaggana sorjjasmeahttun sámi sosialdemokrahtalaš molssaeaktu.

Sii guđet atnet iežaset leamen sosialdemokrahtan eaige leat dovdan iežaset gullevažžan dáža Bargiidbellodahkii, leat dákkár molssaeavttu birra ságastallan unnit eanet duođas ollu jagiid.

Moivi

Sámediggepresideanta Vibeke Larsen dadjá ahte ii leat moivi Sámedikkis, muhto Sámi BBs. Dat gal veadjá leat nu, muhto ii son goit sáhte dadjat ahte maŋemus beivviid dagut leat nannen Sámedikki beaggima.

Go son ovtta beaivvi dadjá ahte son geassáda presideantan ja nuppi beaivvi geassáda Bargiidbellodagas, bidjá eret iežas várrepresideantta ja lohká iežas joatkit presideantan, de dat goit čájeha ahte presideanta Vibeke Larsen ieš moive oalle sakka.

Fámostallan

Ja gal han presideanta ieš dáidá muitit fápmomolsašumi ja Sámedikki ođđa vuođđudeami juovlamánus diibmá. Dan vuostá han lea boahtán ollu moaitta ja dat leat maid váidaluvvon go válggat eai leat dahkkon Sámedikki iežas bargonjuolggadusaid ja konstitušuvnnalaš árbevieru mielde.

Vibeke Larsen dat jođihii fámostallama ovttas Lars Filip Paulseniin (H) ja Laila Susanne Varsain (Árja).

Čoahkkinjođihangotti eanetlohku lea válljen hilgut Sámedikki hálddahusa fágalaš rávvagiid mo gieđahallat váidalusaid mat leat ovddiduvvon konstituerema vuostá ja maid čoahkkinjođihangoddi dál gieđahallá.

Dat gal lea mearkkašahtti ja orru goit muitaleamen vejolaš fámostallanvuoiŋŋa.

Čielggadeamit

Dál soaitá dattege Sámi BB siskkáldas moivi ja fápmoriidu dagahit Sámediggái ođđa konstituerema ja vel oktii ođđa válggaid.

Muhto ovdal dan fertejit čielggadeamit boahtit Sámi-BBs. Dohkkeha go bellodat ahte Mariann Wollmann Magga joatká ráđđelahttun dakkár ráđis man jođiha Vibeke Larsen gii lea guođđán bellodaga?

Makkár váikkuhusat leat Maggai jos son vállje bissut ráđis?

Ožžotgo BBa sámediggeáirasat lobi doarjut Vibeke Larsena presideantan go lea guođđán bellodaga?

Bellodat ferte alcces vástidit dáid gažaldagaid. Dat máksá ahte sii guđet sámediggejoavkkus eai sáhte čuovvut bellodaga vástádusaid, fertejit guođđit bellodaga dahje sii dáidet lihcohallat.

Sii guđet de vel báhcet, fertejit ráhkkanit ovddidit eahpeluohttámuša Vibeke Larsenii jos son ieš ii mearrideš guođđit presideantaámmáha.

Korte nyheter

  • 26 elfápmoprošeavtta dieđihuvvon Finnmárkui

    Go NVE áigemearri dievai mánnodaga dán vahkku, de ledje dieđihan 26 elfápmoprošeavtta Finnmárkui. Leat ollu eambbo ohcamušat go masa lea kapasitehta
    NVE áigu vuoruhit prošeavttaid gaskkas ovdal geasi.

    – Livččii boastut geavahit áiggi ja kapasitehta sihke NVE:i ja eará beliide meannudit buot 26 prošeavtta. Ovttas gielddaiguin mii áigut dál válljet guđiid prošeavttaiguin bargat viidáseappot. Geassemánu gaskkamuttus NVE ovddida visogova mii čájeha makkár prošeavttat besset mielde viidáset proseassas, dadjá čázádat- ja energiijadirektevra Kjetil Lund.  

    Oktiibuot leat dieđihuvvon 26 prošeavtta, mat leat juhkkon čuovvovaš logi gildii: Áltá, Bearalváhki, Báhcavuotna, Gáŋgaviika, Hámmerfeasta, Ákŋoluokta, Davvesiida, Davvenjárga, Porsáŋgu ja Čáhcesuolu. Muhtun prošeavttat gusket guovtti gildii.

  • Stor interesse for å bygge ut fornybar kraft i Finnmark

    Da NVEs frist gikk ut mandag denne uken var det meldt inn 26 kraftprosjekter i Finnmark. Det er langt flere enn det vil være kapasitet til, selv ved en kraftig oppgradering av strømnettet i fylket.

    NVE vil prioritere mellom prosjektene før sommeren.

    – Det ville være feil bruk av tid og kapasitet både for NVE og andre parter å ta alle de 26 prosjektene til behandling. I dialog med kommunene vil vi nå gjøre en prioritering av de innsendte meldingene. I midten av juni vil NVE legge fram en oversikt over hvilke prosjekter som blir med videre i prosessen, sier vassdrags- og energidirektør Kjetil Lund.  

    Før fristen 22.april ble det sendt inn 21 nye vindkraftmeldinger, og 1 prosjektbeskrivelse om utvidelse av et vannkraftanlegg. I tillegg er det tidligere sendt inn 3 vindkraftmeldinger og 1 vindkraftsøknad.

    Totalt er det meldt inn 26 prosjekter fordelt på følgende ti kommuner: Alta, Berlevåg, Båtsfjord, Gamvik, Hammerfest, Hasvik, Lebesby, Nordkapp, Porsanger og Vadsø. Noen av prosjektene berører to kommuner.

    Fullstendig liste med beskrivelse av prosjektene finner du på NVEs nettsider.

    NVE arrangerer et digitalt infomøte om arbeidet i Finnmark klokken 09.00 i dag, torsdag 25.april. Møtet er åpent for alle. Her kan du melde deg på møtet.

    Den nye 420 kv-linjen fra Balsfjord til Skaidi nærmer seg ferdig. Her kan man se linjen på Sennalandet.
    Foto: Allan Klo / NRK
  • Davvi-Norgga čáhcemagasiidnan unnán čáhci

    Ii goassige ovdal leat leamaš ná unnán čáhci Davvi-Norgga čáhcemagasiidnan go dál, nu dieđiha Europower. Elfápmoanalytihkkár Olav Botnen dadjá sivvan dása lea dat goike ja gálbma dálvi.

    – Leamaš uhccán muohta ja nu lea čáhcemagasiinnain uhccán čáhci dál, dadjá Botnen.