Jagi 2015 dutkan čájeha ahte 49 proseantta dain nissoniin geain lea sámi duogáš, leat gillán veahkaválddálašvuođa, dan ektui go 35 proseantta čearddalaš norgga nissonat. 22 proseantta sámi nissoniin almmuhit ahte sii leat gillán seksuála veahkaválddálašvuođa, beroškeahttá agis, dan ektui go 16 proseantta nissoniin muđui. Riikkaidgaskasaš dutkamat ges čájehit eanet veahkaválddi lagas gaskavuođain álgoálbmogiid gaskkas, ja erenoamážit veahkaválddi álgoálbmotnissoniid vuostá.
Norgga mánáid- ja dásseárvominsttar Solveig Horne lea fuolastuvvan go ollu sámi nissonat vásihit veahkaválddálašvuođa. Son lohká dárbbu bidjat eanet návccaid eastadandoaimmaide.
– Lea dárbu nannet eastadanbarggu
– Buot veahkaválddálašvuohta nissoniid vuostá, vaikko makkár duogáš sis lea, lea duođalaš ášši man vuostá mii fertet bargat, muhto mun háliidan maid buorrindohkkehit dan raportta mii dál lea almmuhuvvon mii čájeha ahte sámi nissonolbmot vásihit eanet veahkaválddálašvuođa, ja lea dehálaš ahte mii váldit dán vuhtii dan go galgat eastadit veahkaválddálašvuođa nissoniid vuostá ja ahte mii bargat vel garraseappot dáinna, lohká Horne.
Son muitala ahte ráđđehus vuoruha barggu eastadit veahkaválddálašvuođa nissoniid vuostá, ja dát lea bargu mainna máŋga departemeantta barget.
– Buot dat bargu maid mii bargat dán ektui sisttisdoallá maid sámi nissoniid, muhto dát raporta dahká ahte mii fertet lagabui geahččat movt sáhttit nannet barggu eastadit veahkaválddálašvuođa sámi nissoniid vuostá.
Sámediggepresideanta Aili Keskitalo
Foto: Piera Balto / NRKSámedikkiin ovttas čalmmustahtii ášši
Dán vahku lei Horne ovttas Norgga Sámedikkiin Ovttastuvvan Nášuvnnaid nissonkommišuvnnas CSW60 čalmmustahttime ášši.
Sámediggi ja FOKUS, Forum for kvinner og utvikling, lágidedje seminára fáttáin «Violence against indigenous women». Maiddái Horne oasálastii das.
– Dákkár arenas dego New Yorkas CSW60:s, de lea dehálaš ahte Norga manná ovdalis ja čájeha ahte mii vuoruhit barggu eastadit veahkaválddálašvuođa, lohká Horne.
Son háliida dál lagabut ovttasbarggu Sámedikkiin áššiin maidda sus lea ovddasvástádus, sihke das mii guoská veahkaválddálašvuhtii, muhto maid eará áššiin nugo mánáidsuodjalusa ektui.
Sámediggi háliida leat mielde váldime ovddasvástádusa
Veahkaválddálašvuohta nissoniid ektui ii leat priváhta ášši, muhto máilmmeservodagaid ovddasvástádus, oaivvilda Norgga sámediggepresideanta Aili Keskitalo.
– Sámediggi háliida leat mielde váldime dán ovddasvástádusa, ja seminára lágidemiin New Yorkas ON nissonkommišuvnna čoahkkima oktavuođas mii háliideimmet váikkuhit dasa, dadjá sámedikki presideanta Aili Keskitalo.
Keskitalo lohká dehálažžan čájehit solidaritehta eará álgoálbmogiiguin.
– Jus mii loktet veahkaválddi eamiálbmotnissoniid vuostá riikkaidgaskasaš dásis, de lea álkit sidjiide oažžut fuomášumi dasa ahte dát dáhpáhuvvá sin servodagain maid, lohká Keskitalo.
