Hopp til innhold

Mánát gárte duiskalaččaid mielde

Juovlamánus 1944:s vižže duiskalaččat golbma máná ja sin áhkku dan botta go mánáid eadni ja áhčči leigga viežžamin biergasiid maid dárbbašedje meahcis. Nie muitalii Eli Richardsen iežas eváhkoáiggi vásáhusaid birra Billávuonas mannan maŋŋebárgga.

Eli Richardsen

Eli Richardsen

Foto: Arne Ivar Johnsen / Nrk

Eli Richardsen

Govvačájáhusas diehtoguovddážis Billávuonas

Foto: Arne Ivar Johnsen / Nrk

RiddoDuottarMuseat-Porsáŋggu musea ja Mearrasámi diehtoguovddáš lágidedje deaivvadeami Billávuonas Porsáŋggus gieskat gosa Hartvik Johansen ja Eli Richardsen leigga bovdejuvvon muitalit sudno eváhkoáiggi vásáhusaid birra nuppi máilmmesoađi loahpageahčen. Hartvik ássá Jovnnanjárggas ja Eli ges Ikkaldasas Porsáŋggus. Deaivvadeapmi lei eváhkoáiggi govvačájáhusa birra mii dál lea oaidnimis Mearrasámi diehtoguovddážis Billávuonas.

Iske dávttiid gávdnandihti mii lei dáhpáhuvvan

Juovlamánus 1944:s dat duiskalaččat vižže golbma ja bealle jahkásaš Eli, su guokte viellja ja sin áhkku goađis mii lei várrevielttis dan botta go mánáid áhčči ja eadni leigga viesus viežžamin biergasiid maid dárbbašedje meahcis. Maŋŋá go buohkat ledje ollen olggos goađis de duiskalaččat cahkkehedje dan buollit. Go dolla lei jáddan ja čoskon de iskkaiga Eli áhčči ja áhčči viellja beaivvi maŋŋá gunaid mat ledje báhccán maŋŋá go goahti lei buollán. Ulbmilin lei iskat gávdnojedje go olbmodávttit gunain muhto go eai daid gávdnan de árvideigga ahte duiskalaččat dat ledje dolvon mánáid ja sin áhkku.

Carl Arp mielde Narviikii

Carl Arp

Carl Arp

Foto: Erling Skjold / Arkivbilde

Eli muitala ahte su muittu miel sii gárte Carl Arp nammasaš fatnasa mielde mátkkoštit gitta Narviikii. Eli lei dalle dušše golbma ja bealle jagi boaris ja ii loga muitit eará go issoras dáhpáhusaid. Lohká earret eará haksán dakkár issoras hája fatnasis ja go bohte Totenii de muitá beatnaga mii su rohkkáhii ja ain otne ballá Eli beatnagiin.

Stuorra illu go bohte Ikkaldasii geassemánus 1945:s

Geassemánus 1945:s sii bohte Ikkaldassii smávit fatanasa mielde ja Eli Richardsen lohká ahte ollu olbmot ledje boahttán sávvat sidjiide bures boahtima ruoktot. Olbmot illudedje muhto Eli gal čierui.

Korte nyheter

  • Stor utstilling med urfolkskunstnere: «Urfolkshistorier» i Bergen

    På fredag åpner vi den gigantiske utstillingen «Urfolkshistorier» på Kode i Bergen.

    Det er trolig første gang i Europa at et museum presenterer en så stor kunstutstilling med og av urfolk.

    Kuratorene representerer urfolk i Mexico, Brazil, New Zealand, Sápmi/Norden, Australia, Peru og Canada.

    Utstillingen teller til sammen 300 verk, 170 kunstnere og dekker sju regioner i verden.

    Utstillingen åpner fredag 26. april.

    Utstillingen er svært politisk, og har en egen avdeling om urfolksaktivisme.

    – Disse kunstnernes arbeid reflekterer deres liv - og selv om det er fra ulike kanter av verden går noen tema som en rød tråd: miljøødeleggelse, overgrep, frihetskamp og kulturundertrykkelse – men også en enorm overflod og livsglede.

    – Flere av kunstverkene representerer en viktig motstemme mot et økende overforbruk og naturødeleggelse, sier kurator Irene Snarby.

    De samiske kunstnerne er blant annet Britta Marakatt-Labba, Joar Nango, Ingunn Utsi og Máret Ánne Sara.

    Alexander Luna, Maxima Acuña in Tragadero Grande in front of the Laguna Azul, 2012 (detalj).
    Foto: Pressebilde
  • Møtes til protest mot president Lula

    Tusenvis av urfolk samlet seg mandag i Brasils hovedstad Brasilia til starten av den 20. «Free Land Camp».

    Den ukelange årlige leiren for urfolk i Brasil vil i år fokusere på å protestere mot president Luiz Inácio Lula da Silvas uoppfylte løfter om å opprette reservater og utvise ulovlige gruvearbeidere og landtyver fra deres territorier.

    I forrige uke opprettet Lula to nye reservater i stedet for de seks hans regjering hadde lovet i år.

    Under kunngjøringen erkjente han at «noen av vennene våre» ville bli frustrerte.

    Urfolksprotest i Brasilia
    Foto: Dan Robert Larsen / NRK
  • Sámi festiválat Norggá buoremusaid gaskkas

    «Norske Kulturarrangører» organisašuvdna lea dál almmuhan evttohasaid oažžut lágideaddji bálkkašumiid jagi 2023 ovddas.

    Márkomeannu, Riddu Riđđu ja Sámi Beassášmárkanat leat evttohuvvon iešguđet surggiin.

    Sámi Beassášmárkanat gilvvohallet nammaduvvot «Dán jagáš festiválan».

    Festiválat Márkomeannu ja Riddu Riđđu lágideigga oktasaš doarjjakonseartta Fovse- sápmelaččaide ja -ákšunlisttaide Riikalávddis Oslos. Dainna konsearttain sáhttiba festiválat nammaduvvot Dán jagáš inspirašuvdnan.

    Márkomeannu lea maiddái finalistta Dán jagáš čalbmerávkaleapmi.

    Lubna Jaffrey åpnet Riddu Riđđu.
    Foto: Inga Maret Solberg Åhren / NRK