Šohkas go korona bissehii heajaid

Loga ášši dárogillii.

Máret Inger Gaup ja Niillas Heandarat Skum leaba mearridan maŋidit iežaska náittosbeaivvi, mii galggai leat njukčamánu 20. beaivi.

Dušše ovcci beaivvi ovdal go báhppa galggai vihahit sudno, de fertiiga vuollánit.

– Moai ean hálit ahte oktage headjaguossi galgá buohccát munno doaluin, dadjá Máret Inger.

Šohkka

Máret Inger muitala ahte soai leaba bargguid siste oaidnán koronavirusa leavvama, muhto eaba doivon njoammudávdda ollet Sápmái ná jođánit.

– Rievtti mielde ii livčče dát galgat boahtit dego šohkka, muhto dat bođii, dadjá eddon Máret Inger.

Disdaga čuojahišgođii mátketelefovdna.

– De moai fertiime duođas váldit dan. Olbmot čuojahišgohte ja čálligohte, ja illá mun asttan, dadjá son ganjalčalmmiiguin.

– Illá astan čuovvut mielde...

Niillas Heandarat jeđđesta.

– Munnos dat gal lea ráhkisvuohta ja nagodetne vuordit, dadjá son.

Máret Inger sihkasta gatnjaliid seammás viggá moddjestit.

– Jua...

Soai leaba gávcci mánu ráhkkanan ja illudan náittosbeaivái.

Muhto disdat eahkeda soai čoahkkinasttiiga váhnemiiguin ja mearrideigga maŋidit doaluid.

Eanet sudno birra vuollelis.

• Loga maid: Norga lea riika gosa koronavirus lea leavvan goalmmadin eanemusat olmmošlogu ektui. 

Giddejedje girku

Koronadávda lea leavvan máilmmis ja danin leat Norggas dál čavgen njuolggadusaid. Dál lea ráđđehus gieldan lágideames stuorat doaluid. Ja dánin fertejit sámis maŋidit doaluid mat dábálaččat lávejit leat beassážiid.

Guovdageainnu searvegodderáđi jođiheaddji Ellen Aina Eira čoahkkinasttii gaskavahkku eahkedis suohkandoaktáriin Tuija Helena Niiranen gii bijai čavga eavttut girku lágidemiide.

– Searvegodderáđđi lea ikte čoahkkinastan ja mearridan njukčamánu ja cuoŋománu ipmilbálvalusaid heaittihit, dadjá Eira.

Son čilge suohkandoavttir eaktudii ahte sii eai sáhte luoitit girkui eará 25 olbmo hávális, jus áigot čađahit ipmilbálvalusaid. Olbmuin galgá maid leahkit guokte mehtera gaskka.

Seammás gohčui sin desinfiseret girku. Ii dušše bassalit, muhto bassat eret buot bákteriejaid. Earenoamážit cuiggodii ahte hivssega ferte dárkilit bassat.

Ii leat dušše náittosbárra mii gillá njoammudávdda leavvama geažil. Konfirmašuvnnat eai ge lágiduvvo beassážiid.

• Loga maid: Sara Sofia (13): – Dát lea veaháš issoras

Korona bisseha konfirmašuvnnaid

Margrethe Buljo lea geasi rájes gorron ođđa dujiid iežas konfirmántii. Su mielas lea váivi go eai šatta árbevirolaš dálvekonfirmašuvnnat.

– Eanemusat mun gal jurddašan iežan nieidda birra, gii lea ráhkkanan doaluide, muhto dieđusge ferte jurddašit ahte dát lea váralaš dávda. Eai buohkat gierdda dan, dadjá Margrethe.

Soai leigga bovden sullii 130 guossi. Muhtun gussiid leigga bovden lulli-Norggas, geat dál gevvet cealkit eret bileahtaid.

– Vearrámus lea nuoraide geat leat hárjehallan ja ráhkkanan dovdduiguin. Sii leat illudan dan stuora beaivái go galget rávisolbmuid bálgá vázzigoahtit, dadjá son.

Margrethe jáhka koronavirusa ollet iežas suohkanii ja ballá movt suohkan lea ráhkkanan dustet dán.

– Leat go suohkanis doarvái ávdnasat ja dálkasat maiguin dustejit virusa, dadjá son.

– Buorre dustehus

Guovdageainnu suohkandoavttir Tuija Helena Niiranen dáhkida ahte suohkan sáhttá fuomášit dávdda, addit oksygena ja doalvut buohccán olbmuid dorvvolaččat buohccivissui.

Suohkandoavttir deattuha ahte sii leat heaittihan ja maŋidan buot almmolaš lágidemiid suohkanis.

– Mii dáhkat dan vai koronavirus ii leava deike, dadjá son.

Seammás ávžžuha Niiranen ahte priváhta doaluide eai čoahkkan beare olu olbmot.

• Iskka koronaloguid: Dássážii lea koronavirus njommon 134 930 olbmui máilmmis

Deaivvadeigga beassášmárkaniin

Máret Inger ja Niillas Heandarat časkiba čalmmii goabbat guoibmáseaskka Guovdageainnu beassášmárkaniin 2011:s, muhto eaba ráhkásnuvvan ovdal beassášdoaluin jagi maŋŋel.

– Maŋŋel maŋit beassášdoaluid moai doaladeimme oktavuođa ja čakčageasi šaddagođiime eanet bárran. Skábman šattaime bárran almmolaččat, muitala Máret Inger.

Dan rájes soai leaba ovttastallan čieža ja bealle jagi.

Guovvamánu 15. beaivvi iđistii soagŋofárru Mázii, Máret Inger viesu olggobeallái.

– Lei hui speantta ja issoras vuoddjit Mázii, dadjá Niillas Heandarat

Máret Inger ges lei ruovttus vuordimen su ja soakŋgofáru.

– Mii vurddiimet ja vurddiime, ja jurddašeimmet «Ii aht dál oro oba olleme ge», dadjá son ja bohkosa.

Soagŋofárru ollii

Go soagŋofárru viimmat olli, de rievddai vuordináigi duođalašáigin.

– De go sii ollejedje, de álgen jurddašit man duođalaš dát duođai lea, muhto dat lei hui earenoamáš ja munnje badjánii hui buorre dovdu, dadjá Máret Inger.

Niillas Heandaraga áhčči lei soagŋoolmmái. Ja nugo árbevierru lea, de son manai álggos akto vissui ja buorástahtii buohkaid, ovdal go jearai Máret Ingeris áigu go son bovdet Niillas Heandaraga ja soagŋofáru sisa.

– Lei hui somá oaidnit go Máret Inger bođii biilla lusa ja bovdii min vissui, dadjá Niillas Heandarat.

– Dat lei nu earenoamáš ahte dan ii sáhte bálljo sániiguin čilget, dadjá Máret Inger, gii ain geahčestallá iežas irgái.

Vaikko heajat eai šaddan ovdal beassážiid, de sávvaba náitalit nu jođánit go njoammudávda bissehuvvo.

– Moai sávve ahte olbmot bohtet ávvudit munno go dat ođđa náittosbeaivi boahtá, dadjá Niillas Heandarat.

– Munno guossit ožžot beare vuorddašit ođđa bovdehusgoarta go heajat dat gal šaddet, jus lea eallin ja dearvvuohta, dadjá Máret Inger.