Kárášjohkalaš Máret Inger Anti lea Sámi allaskuvlla journalistastudeanta ja lea oahppu oktavuođas ráhkadan filmma «Eadni, juoiggastivččetgo?».
11 minuktasaš filmmas oaidnit man láhkái su eadni 20 jagi maŋŋá ilgadis busselihkohisvuođa ain áibbaša ja morašta iežas nieiddaža, gii dalle duššai. Eadni lei ovdal juoigalas, muhto ii leat lihkohisvuođa rájes nagadan dahkat dan.
Marit Inger váldá eatnis fárrui lihkohisvuođabáikái váile moaddelogi jagi maŋŋá go dat dáhpáhuvai. Doppe son hásttuha fas eadni juoigagoahtit.
– Dalle go gullen, ahte galggaimet filmmaid ráhkadit de dovden dá dat lea dat mainna galggašin bargat. Skuvllas lohke munnje, ahte lean válljen dan váddáseamos geainnu, lohká filbmadahkki.
Golmmas dušše
Iđđedis bearjadaga golggotmánu 22. beaivve jagis 1999 lei skuvlabusse jođus Bieskkenjárggas márkanii. Moadde minuvtta ovdal lihkohisvuođa lei busse Báhkiljogas bisánan váldit fárrui maŋimuš mánáid.
Oktiibuot 17 máná ledje busse mielde.
Badjelaš diibmu gávccis skirvanii busse, manai suodjeáiddi čađa, fierai vulos mielleravdda ja masá gopmánii johkii. Anne Maja Anti (7), su oarpmealle Inger Kare Anti (11) ja kránnjágánda Lasse Lemet Gaup (7) dušše.
Lihkohisvuohta dáhpáhuvai bajábealde Bajit-Badjenjárgga, njeallje kilomehtera eret márkanis.
– Dalle vásihin dan mii várra buot váhnemiidda lea dat buot vearrámus vásáhus. Mun massen mánnán. Dien gal in sáva in ovttage váhnema vásihit, lohká Karen Anna Anti ja sihkasta gatnjala.
Čieža máná eatni áibbašeapmi ja moraš dovdu ain seammá garrasit go 20 jagi dassái.
– Go hálan dán birra lea dáhpáhus ain seammá bávččas go dalle, čilge son vuollegis jienain.
Čájehuvvui Kárášjogas
Gaskavahku čájehuvvui filmmaš vuosttaš geardde Kárášjogas. Álggus dat galggai čájehuvvot Kárášjoga giellaguovddážis, muhto mearihis stuorra beroštumi geažil čájáhus sirdojuvvui NRK-dállui (ovddeš kulturvissui).
– Mun lean ieš duhtavaš filmmaža bohtosiin. Dáinna bargen guhká. Mii oaččuimet jahkebeali ráhkkananáiggi. Dasto filbmejin ja čuhppen filmma, lohká Marit Inger.
Filbmadahkki lohká dán erenoamáš stuorra vásáhussan go muitala maid eatnis ealáskan filmma ráhkadeami olis.
– Son lea fas smávvát juoigagoahtán. Dat lea mu mielas hirbmat buorre go eadnán han lea álo leamaš hui juoigalas. Ovdal lávii juoiggadit barggadettiin ja duddjodettiin. Maŋŋá go oappáš duššai, de son oalát heittii, čilge Anti.
Luohti leage fas veahážiid mielde deavdigoahtán Marit Ingera mánnávuođaruovttu Báhkiljogas.
– Dat gal dieđusge lea hui buorre dovdu, ahte mun nagadan fas juoigat. In leat vel nu guhkás joavdan, ahte huradan barggadettiin nu mo ovdal lávejin, loahpaha Karen Anna Eira Anti.