Hopp til innhold

Johkamohkkái márkanastit ja gávppašit

Buolaš cikcu muođuid, nu go lávii. Olbmot vázzet ovddas maŋás, muhto dárbu ii leat čáŋadit olbmuid gaskkas. Johkamohki márkaniin orrot leamen unnit olbmot dál go lávejit leat.

Johkmamohki márkanat 2016

GÁVPPAŠEAMEN: Christina Kuhmunen ohcamin láđđiid mid dárbbaša giđđat. Merethe Kuhmunen lea eadnásis veahkkin, muhto oasttesta alcces maiddái.

Marianne Blind Svensson livččii háliidan eambbo olbmuid márkaniin. Son bargá Johkamohkis, muhto orru dastán olggobealde.

– Olbmuid lohku lea unnon ja gávpeolbmot leat unnon. Lávii leat nu suohtas go leat ollu olbmot. Go nordat šaddá nuppiid go vázzá márkan čađa.

Marianne Blind Svensson

UHCCÁŠA: Marianne Blind Svensson váillaha eambbo olbmuid márkaniin.

Foto: Berit Nystad / NRK

– Mii han orrut nu viiddis eatnamiin ahte lea muhtimin buorre ollu olbmuid siste leat, lohká Marianne Blind Svensson ja máksá suohpana. Ii ge dat leat dábálaš suohpan, muhto dološáigásaš bihkkaduvvon, čilge.

– Dás lea mánnávuođa hádja, dadjá Lisa Maria Blind gii maid lea oastán bihkkaduvvon suohpana ja havssaša dan. Irgi vel ii dieđe, muhto diet galgá leat Lisa Maria márkanskeaŋka sutnje.

Oahppásiid deaivat

Johannes Kuhmunen ássá Várggás Arvvesjávrris,. Son boahtá juohke jagi márkaniidda, oahppásiid deaivat ja singuin háleštiit.

Ja áiddo go čákŋala Sámij åhpadusguovdásj:i gos ollu sámi ásahusain leat gálvobeavddit, doppe lea Juvva Ante Utsi girjjiid vuovdimin. Dearvvahaddaba ja ságat vulget sudnos.

Olusat bohtet seamma earániiguin go Johannes, muhto maiddái gávppašit. Ja ođđa oahppásiid gávdnat.

– Čiŋaid ja silbbaid geahčadit, ja fulkkiid oaidnit, lohká guovdageaidnolaš Inger Anita Saari. Dan dihtii lea gul son dáppe márkanastimin.

Dás oainnát govaid dain geaid deaivvaimet márkaniid nubbin maŋimuš beaivvi.

Lisa Maria Blind oastán skeaŋkka irgásis
Foto: Berit Nystad / NRK

Tienas

Vaikko čielga logut eai gávdno, de meroštalle gávcci jagi áigi ruhtajođu márkaniid áiggi leat 97 miljon kruvnna.

Márkaniid preassaovddasvástideaddji Birgitta Nilsson jákká logu leat lassánan ja árvala ahte dál lea sáhka badjel 100 miljon kruvnnas.

Johkamohkis ásset birrasiid vihtta duhát olbmo. Márkaniid áiggi lávii lassánit gitta 40.000 olbmuin. Dahká go dán jagi maid dan, eai dieđe vel dadjat ovdal maŋŋá márkaniid.

Korte nyheter

  • Stor utstilling med urfolkskunstnere: «Urfolkshistorier» i Bergen

    På fredag åpner vi den gigantiske utstillingen «Urfolkshistorier» på Kode i Bergen.

    Det er trolig første gang i Europa at et museum presenterer en så stor kunstutstilling med og av urfolk.

    Kuratorene representerer urfolk i Mexico, Brazil, New Zealand, Sápmi/Norden, Australia, Peru og Canada.

    Utstillingen teller til sammen 300 verk, 170 kunstnere og dekker sju regioner i verden.

    Utstillingen åpner fredag 26. april.

    Utstillingen er svært politisk, og har en egen avdeling om urfolksaktivisme.

    – Disse kunstnernes arbeid reflekterer deres liv - og selv om det er fra ulike kanter av verden går noen tema som en rød tråd: miljøødeleggelse, overgrep, frihetskamp og kulturundertrykkelse – men også en enorm overflod og livsglede.

    – Flere av kunstverkene representerer en viktig motstemme mot et økende overforbruk og naturødeleggelse, sier kurator Irene Snarby.

    De samiske kunstnerne er blant annet Britta Marakatt-Labba, Joar Nango, Ingunn Utsi og Máret Ánne Sara.

    Alexander Luna, Maxima Acuña in Tragadero Grande in front of the Laguna Azul, 2012 (detalj).
    Foto: Pressebilde
  • Møtes til protest mot president Lula

    Tusenvis av urfolk samlet seg mandag i Brasils hovedstad Brasilia til starten av den 20. «Free Land Camp».

    Den ukelange årlige leiren for urfolk i Brasil vil i år fokusere på å protestere mot president Luiz Inácio Lula da Silvas uoppfylte løfter om å opprette reservater og utvise ulovlige gruvearbeidere og landtyver fra deres territorier.

    I forrige uke opprettet Lula to nye reservater i stedet for de seks hans regjering hadde lovet i år.

    Under kunngjøringen erkjente han at «noen av vennene våre» ville bli frustrerte.

    Urfolksprotest i Brasilia
    Foto: Dan Robert Larsen / NRK
  • Sámi festiválat Norggá buoremusaid gaskkas

    «Norske Kulturarrangører» organisašuvdna lea dál almmuhan evttohasaid oažžut lágideaddji bálkkašumiid jagi 2023 ovddas.

    Márkomeannu, Riddu Riđđu ja Sámi Beassášmárkanat leat evttohuvvon iešguđet surggiin.

    Sámi Beassášmárkanat gilvvohallet nammaduvvot «Dán jagáš festiválan».

    Festiválat Márkomeannu ja Riddu Riđđu lágideigga oktasaš doarjjakonseartta Fovse- sápmelaččaide ja -ákšunlisttaide Riikalávddis Oslos. Dainna konsearttain sáhttiba festiválat nammaduvvot Dán jagáš inspirašuvdnan.

    Márkomeannu lea maiddái finalistta Dán jagáš čalbmerávkaleapmi.

    Lubna Jaffrey åpnet Riddu Riđđu.
    Foto: Inga Maret Solberg Åhren / NRK