Dat lea hui dehálaš čájehit sámi filmmaid ja ja eamiálbmotfilmmaid vai mii oažžut eará olbmuid oainnuid ja oahpásnuvvat eará kultuvrraide. Gal mis lea oba olu oahppat eará kultuvrrain, muhto maid nugo mii oinniimet Suvi filmmas de mis lea olu oahppat min iežamet servodagas ja kultuvrras, muitala Anne Kirste Aikio.
Skábmagovat filbmafestivála jođiheaddji lea rámis go olu sámi filmmat leat festivála prográmmas.
Spárruoabbán
Sámi filbmadáhki Suvi Máret West Anáris eret lea ráhkadan «Spárruoabbán»-nammasaš filmma iežas oappá birra gii ráhkásnuvai eará nissonolbmui. Suvi čilge ahte sámi birrasis lea dát fáddá ain tabu, dahje dakkár fádda man birra olbmot eai huma dette nu olu.
Suvi West
Foto: Johan Ánte Utsi / NRK– Dát filbma muitala oappavuođa birra, muhto das lea dieđusge fáddan maid homoseksualitehta Sámis.
Makkár filbma lea dát?
– Lea dakkár roadtrip filbma. Mii vuolgit Sápmái. Govvet Helsegis ja fitnat vel Kanadas.
Movt lea leamášan ráhkadit filmma?
– Filbmenbargu lea leamašan guhkes proseseassa. Mii leat golbma jagi áigi filbmegoahtan, ja prošeakta lea bistán guhká. Ráhkadit dokumentára lagas olbmo birra, hástala go de leat dieđusge čadnon dása sihke buorit bealit ja hástalusat. Ferten gal dadját ahte lea leamašan earánoamáš vásahus ráhkadit dán filmma, vásitda Suvi.
Guovssahas oaidná du
Guovdageainnu filbmadáhkki Sara Margrethe Oskal lei maid Sájos kulturviesus Anáris. Son lei gealdagasas go su fikšuvdna filbma «Guovssahas oaidná du» galgá čájehuvvot lávvordat eahkeda.
Sara Margrethe Oskal
Foto: Johan Ánte Utsi / NRK– Filmmas mas mii oaidnit bearraša. Eatni ja su guokte máná birra. Eadni ii leat nu siivos olmmoš, nu su nieiddaš mávssaha unnavieljažii go eadni lea suinna hilbbohallan. Ja dat šaddá dan muttos vearrái ahte guovssahas ihttá. Nu ahte dat lea oalle ilgadis filbma, lohká Sara Margrethe.
Mii sáhttá dáhpáhuvvat jus olmmoš hárda guovssahasa?
– Guovssahas oainnat sáhttá boahtit ja váldit du. Dat sáhttá váikko váldit heakka. Nu ahte guovssahasas leat garra fámut. Mun lean gullan muitalusaid juste dan birra ahte guovssahas lea maiddai heakkahuhttán olbmuid. Guovssahas suhttái dan muttos ahte dat bođii vulos olbmuid lusa ja heakkahuhtii.
Odne eahkes, lávvordaga čájehuvvo du filbma. Leatgo gealdagasas?
– Diehttelas lean gealdagasas. Lea hui somá go bovdejuvvon festiválai ja dáppe leahkit. Oaidnit ja dovdat movt olbmot váldet vuostá filmma, dadjá Sara Margrethe.
