Hopp til innhold

Dološ girji ođasmahtton

Dán jagi lea 100 jagi áigi dassá go sámi girjjálašvuohta riegádii. Cálliid Lágádus ávvuda Johan Turi ja su girjji "Muitalus
sámiid birra", maid Mikael Svonni lea ođasmahttán.

Johan Turi girji ođđa hámis
Foto: Čálliid Lágádus

Ášši doaimmaha Karen Eira

Dát girji "Muitalus sámiid birra" almmustuvai vuosttaš heave 1910:s. Dál lea Mikael Svonni dárkkistan ja divodan Turi girjji. Son lea divvon dakkár áššiid main lea leamaš boasttu áddejupmi.

Dárkkistan Turi giehtačállosiid

Svonni lea divodan girjji Johan Turi giehtačállosiid vuođul. Son lea lohkan Turi giehtačállasii, girjjážiid maiddá son lei čállán dán mii de máŋŋil prentejuvvui girjin.

Moadde čuohtejagi historjá

Johan Turi lei riegádan 1800-logu gaskamuttus. Ieš lei gullan muitalusaid eallilan sápmelaččain, ja dáid muitalusaid son čálii girjjážiidda. Nu leatge dán girjjis moadde čuohte jagi boarrás ságat.

Johan Turi

Johan Turi

Foto: Čálliid Lágádus

Vuosttaš girji sámegillii

Johan Turi girji lea dat vuosttamuš girji mii lea čállon sámegillii. Ja dat leage čállon 100 jagi dás ovdal. Ii oktage lean ovdal čállán sámegillii girjji mii prentejuvvui.

Giehtačállagiid dutkan

Johan Turi giehtačállosat leat rájáduvvon árkiivvas ja nu leage sus leamaš vejolaš geahčadit ja lohkat Johan Turi iežas giehtačállán muitalusaid. Ja Turi čálii sámiid eallimis, nu go dalle dolin lei. Dát su giehtačállán girjjážat leat buorit historjjálaš duođaštussan dán áigái. Svonni lohká ahte jos galggaš dovdat dálá dili, de ferte maid áddet ovddeš historjjás.

Svonni lohká iežas dutkamin Johan Turi giela. Danne son lea geahčadan su giehtačállosiid. Ja dat girji mii dál álmmustuvvá, dat lea oalle lahka Johan Turi čálingiela, lohká Mikael Svonni. Čálliid Lágádus dat almmustahttá Johan Turi girjji ođđasit.

Johan Turi girji ođđa hámis
Foto: Čálliid Lágádus

Korte nyheter

  • Stor utstilling med urfolkskunstnere: «Urfolkshistorier» i Bergen

    På fredag åpner vi den gigantiske utstillingen «Urfolkshistorier» på Kode i Bergen.

    Det er trolig første gang i Europa at et museum presenterer en så stor kunstutstilling med og av urfolk.

    Kuratorene representerer urfolk i Mexico, Brazil, New Zealand, Sápmi/Norden, Australia, Peru og Canada.

    Utstillingen teller til sammen 300 verk, 170 kunstnere og dekker sju regioner i verden.

    Utstillingen åpner fredag 26. april.

    Utstillingen er svært politisk, og har en egen avdeling om urfolksaktivisme.

    – Disse kunstnernes arbeid reflekterer deres liv - og selv om det er fra ulike kanter av verden går noen tema som en rød tråd: miljøødeleggelse, overgrep, frihetskamp og kulturundertrykkelse – men også en enorm overflod og livsglede.

    – Flere av kunstverkene representerer en viktig motstemme mot et økende overforbruk og naturødeleggelse, sier kurator Irene Snarby.

    De samiske kunstnerne er blant annet Britta Marakatt-Labba, Joar Nango, Ingunn Utsi og Máret Ánne Sara.

    Alexander Luna, Maxima Acuña in Tragadero Grande in front of the Laguna Azul, 2012 (detalj).
    Foto: Pressebilde
  • Møtes til protest mot president Lula

    Tusenvis av urfolk samlet seg mandag i Brasils hovedstad Brasilia til starten av den 20. «Free Land Camp».

    Den ukelange årlige leiren for urfolk i Brasil vil i år fokusere på å protestere mot president Luiz Inácio Lula da Silvas uoppfylte løfter om å opprette reservater og utvise ulovlige gruvearbeidere og landtyver fra deres territorier.

    I forrige uke opprettet Lula to nye reservater i stedet for de seks hans regjering hadde lovet i år.

    Under kunngjøringen erkjente han at «noen av vennene våre» ville bli frustrerte.

    Urfolksprotest i Brasilia
    Foto: Dan Robert Larsen / NRK
  • Sámi festiválat Norggá buoremusaid gaskkas

    «Norske Kulturarrangører» organisašuvdna lea dál almmuhan evttohasaid oažžut lágideaddji bálkkašumiid jagi 2023 ovddas.

    Márkomeannu, Riddu Riđđu ja Sámi Beassášmárkanat leat evttohuvvon iešguđet surggiin.

    Sámi Beassášmárkanat gilvvohallet nammaduvvot «Dán jagáš festiválan».

    Festiválat Márkomeannu ja Riddu Riđđu lágideigga oktasaš doarjjakonseartta Fovse- sápmelaččaide ja -ákšunlisttaide Riikalávddis Oslos. Dainna konsearttain sáhttiba festiválat nammaduvvot Dán jagáš inspirašuvdnan.

    Márkomeannu lea maiddái finalistta Dán jagáš čalbmerávkaleapmi.

    Lubna Jaffrey åpnet Riddu Riđđu.
    Foto: Inga Maret Solberg Åhren / NRK