Hopp til innhold

– Baikajohka gal lea mearehis fasttes namma

Sámegiel báikenamat Romssa suohkanis bohciidahttet digaštallama. Eallilan almmái ii loga gal dohkkehit iežas ruoktobáikái sámegielnama.

Halvard Nilsen

74-jahkásaš baikajohkalaš ii gal loga liikot iežas gili sámegielnammii. – Orru dárbbašmeahttun deike bidjat sámegielšilttaid. Ruđaid juološii buorebut geavahit, ovdamearkka dihtii geainnuid divodit, oaivvilda Halvard Nilsen.

Foto: Dan Robert Larsen / NRK

– Dát gal lea njuolgut dušši. Dán gilis oainnat eai ása galle sápmelačča. Ruoŧa sápmelaččat dat bukte sámegiel nama dán báikái ovdal soađi. Eaige sii geat ásset dáppe leat dás gullan maidege ovdalgo gieskat čálligohte áviissain dán birra, lohká Halvard Nilsen (74).

Eallilan baikajohkalaš geavaha garra sániid go hállá Skittenelv sámegiel báikenama birra. Dás eat leat čállán garrusániid maid son geavaha.

– Mu mielas lea áibbas endorii. Dán báikki namma lea Skittenelv! Iige mihkkige eará, deattuha son.

Baikajohka, Skittenelv

Skittenelv lea okta 19 báikkis Romssa suohkanis gosa fargga galggašii ihtit sámegiel báikenamma. Sámegielnamma lea Baikajohka.

Foto: Dan Robert Larsen / NRK

– «Dirty River»

Idjadansaji eaiggát, Vigdis Svelarud, ii gal loga iežas suorganit go su ruovttubáikái fargga ihtá sámegielnamma maid.

– Áibbas ortnegis, oaivvilda Svelarud.

Baikajohka šaddá «Bæsjelva», jus dan jorgala dárogillii. Maid dasa dajat?

– Dáppe lávejit olu leaikkastallat Skittenelv namain. Nuoraidviesus lei moatti jagi áigi sketša mas báiki gohčoduvvui ruoŧagillii «Smutsiga floden» ja eaŋgalasgillii «Dirty River». Na manna bat ii?, jearrá Svelarud.

Vigdis Svelarud

Gohttensaji eaiggát lohká áibbas ortnegis go dál fargga boahtá su ruovttubáikki sámegielnamma maid oidnosii.

Foto: Torgeir Varsi / NRK

Eallilan baikajohkalaš ges dadjá dán:

– Jallodat! Njuolgut jallodat! Dat lea áidna maid dása sáhtán dadjat.

Gáisi giellaguovddáš ovttasráđiid Sámedikki báikenammanevvohagain leat gávdnan ja dárkkistan sámegiel báikenamaid.

Árbevirolaš sámi ássanguovlu

Romssa kultur- ja valáštallanhoavda Lisa Hoen lohká iežas ollásit luohttit dan bargui mii lea dahkkon.

Lisa Hoen

Romssa kultur- ja valáštallanhoavda, Lisa Hoen.

Foto: Dan Robert Larsen / NRK

– Sii leat válljen namaid mat leamaš dahje leat ain geavahusas, eaige leat jorgaluvvon. Sámedikki báikenammanevvohat lea válljen doalahit namaid maiddái maŋŋágo dat leat leamaš gulaskuddamis. Danne navddán Sámediggi lea dárkkistan namaid, lohká Hoen.

Hoen lohká Romssa suohkana dál garrasit bargamin čalmmustahttit sihke sámi báikenamaid, sámegiela ja dan ealli sámi kultuvrra mii lea guovllus.

– Romsa lea árbevirolaš sámi ássanguovlu ja dáppe orrut ain olu sápmelaččat. Dasa lassin leat olu sápmelaččat geat fárrejit deikke. Danne lea Romsa dál Sámedikki jienastuslogu mielde Norgga stuorámus sámi gávpot, čilge Hoen.

19 báikenama

Stuorámus sámi gávpot lea viimmat dohkkehan iežas sámegiel nama. Seammás leat 18 eará sámegiel báikenama Romssa suohkanis dohkkehuvvon.

Skittenelv

Skittenelv šilta.

Foto: Torgeir Varsi / NRK

Sámediggi lea dál dohkkehan sámegiel báikenamaid ja mo daid galggašii čállit:

  • Romsa – Tromsø by
  • Guohcavuopmi – Breivikeidet
  • Árbi – Brattfjell
  • Leaibbáš – Oldervik
  • Čievra – Skotsætet
  • Snárdut – Snarby
  • Baikajohka – Skittenelv
  • Skearronjárga – Vågnes
  • Biežavággi – Kroken
  • Suortu – Stordalstrand
  • Čuoikavárri – Hundbergan
  • Vávrrosnjárga – Fagernes
  • Skáidi – Sakariasjord
  • Nieidavuovdi – Andersdal
  • Leaibedievvá – Olderbakken
  • Moskaluokta – Lakselvbukt
  • Skárramohkki – Skarmunken
  • Várpenjárga – Sjursnes
  • Lánjluokta – Leirbukt
Halvard Nilsen ja Baikajohka

Halvard Nilsen ii hálit gal gihtii váldit NRK ráhkadan Baikajohka-šiltta.

Foto: Torgeir Varsi / NRK

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK