– Dákkár namaid nu mo Baikajohka lea váttis áibbas vissásit čilget, muhto sáhttá leat ahte báikki olbmot bidje dákkár nama vai olggobeale olbmot garvet joga. Johka sáhtii leamen buorre guollejohka dahje doppe sáhtte leat eará luondduriggodagat nu mo muorjjit, čilge Elle-Hánsa dahje Hans Ragnar Mathisen (73).
Mathisen lea eanemus dovddus go miehtá Sámi lea čoaggán sámi báikenamaid ja dasto almmuhan daid dáiddalaš kárttain. Son lea govvadáiddár, grafihkkár ja girječálli.
– Unnán jáhkán, ahte johka dal lei nuoskkiduvvon, deattuha son.
Digaštallet sámi báikenamaid
Romssa suohkan lea maŋimuš jagiid áigge bidjan olu návccaid čalmmustahttit guovllu sámi báikenamaid. Olu báikkiin leat jo sámegielnamat dohkkehuvvon ja sámegielšilttat ceggejuvvon geaidnogurrii.
Gieskat lea Sámediggi dohkkehan Romssa gávpoga ja 18 gili sámegielnama. Okta báikkiin lea Baikajohka, man namma dárogillii lea Skittenelv (njuolga jorgaluvvon sámegillii; duolvajohka).
Eatnašat leat
– Dát gal lea njuolgut dušši. Dán gilis oainnat eai ása galle sápmelačča.Sii geat geat ásset dáppe eai leat dás gullan maidege ovdalgo gieskat čálligohte áviissain dán birra, lohká baikajohkalaš Halvard Nilsen (74).
Baikajohka šaddá «Bæsjelva», jus dan jorgala dárogillii. Dát ii gal váivvit idjadansaji eaiggáda guđege láhkái.
– Dáppe lahkosis lea báiki man namma lea Baikaroggi. Dalle gal in imaš jus joga namma livččii Baikajohka, lohká Svelarud ja bohkosa.
Son muitala, ahte báikki dárogielnamma maid ferte gierdat olu leaikkastallama.
– Nuoraidviesus lei moatti jagi áigi sketša mas báiki gohčoduvvui ruoŧagillii «Smutsiga floden» ja eaŋgalasgillii «Dirty River». Dalle ii oru dahkamin maidige jus dal báiki sámegillii gohčoduvvo Baikajohkan, lohká baikajohkalaš Vigdis Svelarud.
– Sáhttá leat dološ bálvvosbáiki
Gáisi giellaguovddáš ovttasráđiid Sámedikki báikenammanevvohagain leat gávdnan ja dárkkistan sámegiel báikenamaid.
Romssa kultur- ja valáštallanhoavda Lisa Hoen lohká iežas ollásit luohttit dan bargui mii lea dahkkon.
– Sii leat válljen namaid mat leamaš dahje leat ain geavahusas, eaige leat jorgaluvvon. Sámedikki báikenammanevvohat lea válljen doalahit namaid maiddái maŋŋágo dat leat leamaš gulaskuddamis. Danne navddán Sámediggi lea dárkkistan namaid, lohká Hoen.
Elle-Hánsa lohká, ahte Baikajohka nammii sáhttá leat vel nubbi čilgehus.
– Bajimus oasis dán vákkis lea namma Bávatvággi. Dát sáhttá lea oanádus Bálvalusvákkis dahje Bálvvusvákkis. Dat máksá dan, ahte guovlu lea geavahuvvon sámi dološ oskkus. Dasto soitet bidjan diekkár «bahánama» dan ovddeš bassiguvlui, muhto dát lea dušše mu teoriija, deattuha Elle-Hánsa.
Son čilge, ahte ovtta báikkis sáhttet leat máŋga nama ja ahte namma fas rievdá áiggi mielde.