Hopp til innhold

Árvvoštallet duoji suodjalit lágain

Sámeráđi mielas lea dárbu buorebut eastadit vierrásiid ávkkástallamis sámi duojis.

Skaller

Sámi duodji dárbbaša buoret suodjaleami boahtteáiggis, oaivvilda Sámiráđđi. Guhkit áigge lea juo leamaš jurdda ráhkadit čielgasat njuolggadusaid earret eará dasa man láhkai sámi árbevirolaš duoji galgá geavahit,

Foto: Maria Therese R. Oskal / NRK

– Mun lean dan oaivilis ahte mii galgat reageret, geavahit daid juridihkalaš vugiid mat mis leat, lohká Sámeráđi prošeaktajođiheaddji Pia Nuorgam.

Olu jagiid lea juo sámiid beales cuiggoduvvon vierrásiid ávkkástallan sámi duojis. Earret eará leat ovdamearkkat dása Suomas mat eai leat sápmelaččaid miela mielde. Dán dilis dáhtošii Sámiráđđi dál beassat eret.

Guhkká árvvoštallan lága geavahit

Piia Nuorgam

Sámeráđi prošeaktajođiheaddji Pia Nuorgam mielas dáidá lága bokte buoremusat seailluhit sámi duoji.

Foto: Ođđasat / Yle Sápmi

Duodjekonferánsii Kárášjogas, maid Sámediggi lágida dan olis go leat bargamen duodjedieđáhusain, leat čoahkkanan duojárat miehtá Sámi.

Duoji boahtteáiggis lea maid doppe sáhka, ja dasa oaivvilda ge Sámiráđđi geavahišgoahtit lága veahkkin. Sii leat olu jagiid juo bargan áššiin.

– Ulbmil juridihkalaš čovdosiin livčče eastadit daid vearrámus vugiid maid geavahit, eastadit sámi duoji vearrámus ávkkástallama, čilge Nuorgam.

– Kulturárbi áiton

Konferánssa logaldalli, Marie Kvernmo, govvida dán láhkai daid hástalusaid mat leat go duoji galggašii suodjalit:

– Jus dihto jovkkoš galggaš mearridit mii lea dohkálaš, de sáhttá nu geavvat ahte suodjalat iehčamet jámas. Nuppe dáfus sáhttá gis visot šaddat nu friddjan ahte ii leat šat dadjamuš iige vuoigatvuohta duodjái, lohká son.

– Fastti leat oaidnit

Árbevirolaš duodji gal rievddada, muhto duojára mielas lea eanemus unohas oaidnit mo vierrásat Suomas geahččalit sámi duoji geavahit oažžun dihte tietnasa.

– Na dat vigget datge ráhkadit seamma láhkai, muhto eai gal dat gal máhte, dat gal lea bilidan; romi vel leage dat biergasat ja biktasat maid cogget badjelasaset, lohká Máhte-Máret, Marit M.Anti, Kárášjogas, guhte eallenagi lea duddjon.

Vaikke vel vierrásat ležžet seahkanan bahá láhka duodjái, de ii loga duojár gal vávjit dan.

– Ii čuoza gal eará go ahte fasti lea oaidnit. Muhto diet ii čuoza mu doibmii. Mus lea dáppe iežan birrasis dat mu olbmot geaidda mun duddjon, lohká Máhte-Máret.

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK