Hopp til innhold

– Galggašedje ovdamunit go válljejit sámegiela vuosttašgiellan

Dan oaivvilda Guovdageainnu sátnejođiheaddji Johan Vasaras.

Johan Vasara

Guovdageainnu sátnejođiheaddji Johan Vasara ballá sámegiela stáhtusa gahččat.

Foto: Jenna Rasmus / NRK

Sus lea áddejupmi dasa ahte oahppit válljejit sámegiela nubbigiellan jus das geahppaseappot fidnejit buoret árvosániid, muhto ballá váikkuhusain jus nuorat ná geahččalit olahit buoret bohtosiid.

– Mun balan goit dán vuosttažettiin das ahte áiggi badjel dat njeaidá dan stáhtusa sámegielas ja dan gelbbolašvuođa dási mii gielas lea. Mii diehttit ovdalaččas ja earenoamážit mii oaidnit suohkana bealis man váttis lea háhkat dohkálaš formálalaš sámegiel gelbbolašvuođa, dadjá Vasara.

Válljii sámegiela nubbigiellan

Sámegielat joatkkaskuvlaoahppi Per Henrik Sara rievdadii sámegiella vuosttašgielas sámegiella nubbigiellan vai oažžu buoret árvosáni fágas.

Sámi eriin alit oahpuide, nugo doavttirohppui eai sirre sámegiel vuosttáš- ja nubbingielagiid. Sii gehččet geas lea buoremus árvosátni ja dan vuođul válljejit gii beassá lohkát doavttirin.

Sara guhte lonuhii nubbigillii, ávžžuha Sámedikki nuppástuhttit njuolggadusaid.

Guovdageainnu sátnejođiheaddji Johan Vasara oaivvilda ahte lea buorre molssaeaktu daidda geain ii leat sámegiella eatnigiella, muhto seammás ballá son das ahte dat njuolggadusat mat gusket sámegielagiidda várrejuvvon sajiide sáhttet oalát goddit ohppiid movtta lohkat sámegiela vuosttašgiellan go das eai leat makkárge ovdamunit.

– Mun gal evttohivččen ahte boahtá sadjái dakkár sierra «rušpi» vuosttašgielagiidda, mii addá ovdamearkka dihtii čiekŋudančuoggá, nu go mii diehttit ahte amasgiellafágain ja reálafágain ožžot joatkkaskuvllas. Dat livččii kánske movttiidahttit válljet sámegiela vuosttašgiellan, dadjá Vasara.

Dárbu geahččat obbalaččat

Norgga Sámediggepresideanta Aili Keskitalo oaidná makkár hástalus ja váttisvuohta dát lea sámegielfága ja ovdánahttima dáfus. Muhto dadjá ahte dál eai dieđe man stuorra váttisvuohta dát lea.

Aili Keskitalo

Sámediggepresideanta Aili Keskitalo muitala ahte oahppit geain sámegiella lea vuosttašgiella joatkkaskuvllas, ožžot stuorát stipeandda Sámedikkis.

Foto: Dan Robert Larsen / NRK

– Mii eat dieđe man olu ohppiid birra lea sáhka, geat dahket dákkár válljejumiid, dadjá Keskitalo.

Son muitala ahte Sámedikki bealis leat geahččalan bargat áššiin nu ahte sis lea stipeanda mainna movttiidahttet joatkkaskuvlaohppiid geat lohket sámegiela ja stipeanda sturrodat boahtá das, man dásis giela lohket.

Nu ahte sii geat lohket vuosttášgiellan sámegiela ožžot stuorát stipeandda go sii gean dat lea nubbi- dahje amasgiellan.

– Muhto mun oainnán čielgasit ahte lea dárbu geahččat obbalaččat dan láhkavuođu ja –ásahusa mat stivrejit earret eará sámegieloahpahusa vuođđoskuvllas ja joatkkaskuvllas, lohká Keskitalo ja lasihan ahte sii leat Sámedikki bealis gergosat loktet fas dán ášši.

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK