Slik såg hesten Astoria ut etter at ho vart skremt vekk av fyrverkeri

3, 2, 1...

Ved midnatt på nyttårsaftan smeller det tonnevis av fyrverkeri.

Då veit Tove Skadsheim at hesten hennar Astoria blir livredd. Så ho polstrar vindauga i stallen og set på høg musikk.

– Men ho blir framleis skremt, og skjønner ikkje kva som skjer. Men då stikk ho i alle fall ikkje av, seier Skadsheim.

For ein dag gjorde ho det.

Sprang i panikk

Ein sommardag for fire år sidan, då Astoria stod ute, vart det skote opp fyrverkeri i Sandnes.

– Hesten tok fart i ei retning, over eit gjerde, ei bru, og langs ein skogsveg. Rundt fire kilometer borte vart ho funnen i ein hage. Då var ho ganske blodig og vond i beina, seier Skadsheim.

Astoria trong akutt dyrlege, men vart bra igjen. Berre flaks, seier Skadsheim og meiner det heile lett kunne vore unngått.

– Eg var så frustrert. Det er nok med fellesoppskytingane på nyttårsaftan. Hadde dei klart å halde seg til midnatt så hadde me vore førebudd.

Må medisinere

NRK har vore i kontakt med fleire dyreeigarar. Dei fortel om paniske dyr, dyr som rømmer og dyr som har måtta bli avliva etter episodar med fyrverkeri.

Og hos dyreklinikkar er det travelt nå dagane før det verkeleg smell.

– Mange tar kontakt i god tid på førehand for å få medisinar og råd, seier Anne Sofie Stie som er veterinær og dagleg leiar på Arken Dyreklinikk på Ålgård.

Ho ser at fyrverkeri skapar stor frykt hos dyra.

– Det er mange historier om dei som har roke band, og sprunge ut i vegen og blitt treft av bil, til dømes. Fyrverkeri forverrar kvardagen, og det er synd å sjå, seier ho.

Ønsker eit forbod

– Me har ei oppfordring til regjeringa om å regulere fyrverkeri betre. Det er til stor skade for ein uskyldig tredjepart som er dyr, menneske og miljø.

Det seier Åshild Roaldset som er dagleg leiar i Dyrebeskyttelsen Norge.

Dei meiner, saman med over 40 andre organisasjonar og fagpersonar, at eit forbod mot fyrverkeri i privat regi må på plass (ekstern lenkje).

– Eg veit det er mange store dyr som har fått panikk og nokre har til og med døydd. Ein kan jo ikkje gje roande middel til alle sauar, kyr og griser.

Ho trur og håper regjeringa vil lytte til oppfordringa som har blitt sendt.

– Nå er det så mange som stiller seg bak dette at det ikkje kan bli ignorert. Og viss me ikkje får bukt med det nå, så kjem fleire til å stille seg bak det neste år, seier Roaldset.

– Grip inn i familiefeiring

Forbrukarundersøkingar viser at rundt 85 prosent av barnefamiliar i Noreg feirar det nye året med fyrverkeri.

– Så eit forbod mot privat fyrverkeri er i prinsippet eit forbod mot familiar si nyttårsfeiring, seier Rikard Spets i Norsk Fyrverkeriforening.

Han meiner ein heller må slå ned på dei som ikkje klarer å halde seg til dei lovlege klokkeslettene.

Reguleringane seier fyrverkeri berre skal opp mellom 18 og 02 på nyttårsaftan. Elles bør ein bruka vernebriller, halde god avstand, unngå alkohol og lese instruksjonane, seier Spets.

– Gjer ein dette så blir det ein trygg og fin nyttårsaftan for familiar og firbeinte.