Difor kan nyttårsaftan kjennast oppskrytt

– Ei venninne av meg ringde og grein på slutten av kvelden, fordi ho hadde så høge forventingar til korleis kvelden skulle bli.

Susan Hashemi er ei av dei som har prøvd å fjerne forventingspresset rundt nyttårsfeiringa dei siste åra. Ho har gått så langt som å slette Instagram slik at ho ikkje skal kjenne på presset om å måtte prestere.

Ho seier mange set seg veldig høge krav for nyttårskvelden og korleis dei skal endre seg frå 1. januar av.

–Venninna mi lagde ei liste og fortalde meg at ho hadde planlagt heile dagen frå start til slutt. Men då kvelden kom var ho trist og lei seg, medan eg hadde hatt ei fin feiring fordi eg ikkje hadde sett meg nokre forventingar.

Høge forventingar

Forventingane me set oss, kan eigentleg gjere oss meir skuffa. Me er nemleg ganske dårlege på å spå framtida, seier psykologspesialist Jan-Ole Hesselberg.

Ofte bommar me faktisk ganske grovt.

– Når me ser for oss eit scenario heng me oss ofte opp i nokre spesifikke delar av scenariet. Tek ein nyttårsfesten som eksempel, ser ein ofte for seg at folk pratar saman, ler og har det kjekt, at maten er skikkeleg god og at fyrverkeriet ser bra ut.

Dette er noko som kallast ein fokusillusjon.

– Men så gløymer me fort at det kan vera stress å arrangere fest sjølv, eller å komme seg til festen. Kanskje var ikkje maten heilt perfekt, kanskje vart ein litt full og kanskje var det såpass tåke at ein ikkje såg fyrverkeriet?

Det gjer at ein fokuserer på eit ideal-bilete som sjeldan går i oppfylling. Det er dette som kan gjere at ein kjenner seg skuffa eller at heile greia verka litt oppskrytt, forklarer Hesselberg, som nyleg har skrive boka «Bedre beslutninger» om slike feilvurderingar.

Lågare forventingar

Kjenner du på det same?

Då er du ikkje åleine.

På biblioteket til Universitetet i Sørøst-Norge traff me fleire som har blitt skuffa over korleis kvelden vart.

Løysinga til fleire av dei var å senke forventingane til feiringa.

– Det er kanskje ein ide om at ein vil starte året på best mogleg måte, og då krev det meir enn at ein berre har ein fest. Det ligg ein del forventingar til både festen og det nye året som kanskje blir litt urealistiske og difor er med på å gjere ein litt skuffa, seier Ingeborg Vannebo.

– Eg tenker at ein ikkje bør ha så høge forventingar. Det er betre å tenke at det skal vera ein hyggeleg kveld med venar og kjente. Då blir det kanskje ein fin kveld sjølv om det ikkje blir den store festen mange forventer at det skal vera, seier Hanna Tandberg.

– Eg har vore veldig heldig og hatt mange nok venar til at feiringa har blitt ei fin oppleving og at festane har blitt gode. Men eg har ein venn i år som opplevde at han ikkje fekk feira med dei han ynskja. Eg veit ikkje om han følte at det var oppskrytt, men han synes det var kjipt å ikkje få feira, fortel Sondre Drangsland.

– Det er vanskeleg å finne dei rette menneska å feire med, for alle stiller så høge krav. Alt skal vera så perfekt når det kjem til feiringa. Eg kjenner ofte på angst før nyttårsafta fordi mange set så høgre krav slik at det ender dårleg, seier Roz Hadi.

Diskusjonar på sosiale medium

På forum og i sosiale medium kan ein rundt nyttårstider sjå folk diskutere om feiringa på den aller siste kvelden i året er like flott som den verkar som, eller om den berre er oppskrytt.

I 2020 la artisten Stig Brenner ut ei avstemming på Twitter der han spurte om nettopp dette. Over halvparten av dei som svarte sa at dei meinte dagen var hausa opp til meir enn den trengde å vera.