– Mun sávan ahte russaáigi šaddá somá, muhto nuorat fertejit lihkká leat várrogasat, rávve Leikny Haugli, guhte lea dearvvašvuođadivššár Kárášjogas.
– Lea dehálaš ahte nuorat eai juga menddo olu alkohola, go dat sáhttá lea váralaš. Nubbi lea ahte lea dábálaš návddašit sexa dán áiggis, ja dalle lea dehálaš ahte geavahat kondoma, muitala Haugli.
Son muitala viidáseappot ahte kondoma-geavaheapmi lea dehálaš danne go de ii šatta áhpeheapmin, ja eastada nuoskkesdávddaid njoammuma.
– Mii ávžžuhit fitnat iskadahttit go lea anášan ođđa sexa-guimmiin. Dan iskadeami sáhttet dearvvašvuođaguovddážis dahkat, muitala Haugli.
- Loga maid: Godtar kondom i visse tilfeller
Dat dábáleamos nuoskkesdávda lea klamydia. Dat lea dakkár ahte dan ii leat nu álki fuobmát. Jus dát dávdá njoammu ja ii fuobmá dan, de soaitá šaddat nu ahte ii sáhte mánáid ráhkadit. Olmmoš šaddá «steriila».
– Mii lávet lohkat ahte berre iskat leago dávdda juohke háve go lea molson guoimmi. Muhto berre gal vuordit moadde vahku ovdal go iskadeapmi čájeha lea go dávda vai ii, muitala Haugli.
- Loga maid: Her koster en pakke kondomer en månedslønn
Eanemus klamydia davvin
Finnmárkku lea dat fylka Norggas gos lea eanemus Klamydia, muhto dán dávdda sáhttá hui álkit dálkkodit.
– HIV ja AIDS leat várra dat dávddat mat leat buot váraleamos, muhto mis lea maiddái juoidá mii gohčoduvvo Hepatitt B. Dát ii leat nu dábálaš Norggas, muhto ii han dan dieđe lea go nuppis dát dávda vai ii.
- Loga maid: Gir kondomer og undertøy til russen
– Ja jus olbmos lea dákkár dávda, de lea hui dehálaš ahte muitala dan birra. Dalle beassá váruhit ahte dat ii njoamo earáide, muitala Haugli.
Hállet olu daid birra
Váikko nuorat gávdnet daid dieđuid maid dárbbašit interneahtas, de lea dehálaš ahte nuorat hállet dan birra skuvllas maid.
– Mii dearvvašvuođadivššárat hállat juohke sajis gos lea vejolaš dan birrat hállat nuoraiguin – sihke skuvllain ja dearvvašvuođaguovddážiin. Lea hui dehálaš ahte nuorat dihtet dan birra, nu ahte dát dávddat eai njoamo earáide, muitala Haugli.
