Byter ut radio med tastetrykk: – Kan vere skilnaden på å tape og vinne i ein krig

– Hittil har vi kalla opp andre einingar via radio og fortalt dei kor vi ville dei skulle skyte. Det tok mange minutt, seier Peder Skollerud.

Han er vognkommandør på ei CV90 stormpanservogn og nestkommanderande i troppen.

I skytefeltet ved Rena er han med på å vise korleis ulike norske bakkestyrkar no kan sende måldata, melding om kor fienden står, mykje raskare enn før.

– No kan vi med fire tastetrykk sende den same eldordren i løpet av nokre sekund, seier Skollerud.

Då kan radiosambandet samtidig brukast til annan kommunikasjon.

– Kan avgjere i ein krig

– Dette kan vere skilnaden på å tape og vinne i ein krig, seier Lorns Harald Bakstad ved Forsvarets forskningsinstitutt.

Han har i over 20 år forska på ulike våpen og krigføring. No er han leiar for ein aktivitet

som heiter «Morgondagens hær». Bakstad meiner det er spesielt viktig for eit land som Noreg å ikkje hamne i bakleksa teknologisk.

– Vi må utnytte evna vår til å bruke teknologi for å oppnå ein effekt i forhold til dei som kan stille med meir utstyr og personell, seier han

Det er Hærens våpenskule som har funne fram til systemet som gjer at ordre om eld frå tyngre skyts kan sendast digitalt frå eit våpensystem til eit anna.

Under demonstrasjonen ved Rena har vognkommandør Peder Skollerud og mannskapa på to CV90 stormpanservogner oppdaga eit mål. Å få eldstøtte frå tyngre våpen er viktig for soldatane i ein strid.

Dei viser korleis dei med berre nokre tastetrykk sender melding til ei K9 artillerivogn som står fleire kilometer unna.

K9 er ein stor kanon på ei pansra beltegåande vogn. Kanonen kan skyte seks skot i minuttet med ei rekkevidd på 40 kilometer.

Også ei avdeling med bombekastarar, som står mykje nærare, har fått den digitale eldordren. No nærast peprar dei målet med granatar.

I mange land slit militære styrkar med å få ulike datasystem til å snakke godt saman. I den norske hæren bruker artilleriet (kanonar og bombekastarar) datasystemet Odin, mens CV90 stormpanservogner bruker systemet NorBMS.

– No har vi fått desse to systema til å snakke saman. Samtidig er fleire andre sensorar, til dømes kikkertar med lasermålar også kopla saman med Odin. Dermed kan måldata som hentast ut frå mange fleire stader gå saumlaust til artilleriet, seier oberstløytnant Mikkel Gorsetbakk.

All kommunikasjon mellom militære styrkar kan bli forstyrra av fienden, også desse digitale signala. Ifølgje Gorsetbakk er det difor vanleg å ha ein anti-jammeplan som ein del av planlegginga av samband.

– Eitt typisk tiltak er å ha fleire ulike sambandssystem tilgjengeleg. Om eit av dei blir forstyrra, kan ein bruke eit anna i staden, forklarar han.

Meir treffsikre

At meldingane går digitalt framfor over radioen gjer at det går fortare, det er mindre fare for feil, og at kanonar og bombekastarar treff meir presist.

Eksperimentleiaren ved Hærens våpenskule, Ola Petter Odden, seier at sjølv om teknologien er tilgjengeleg i mange land, så er det berre i Noreg vi gjer det på denne måten. Det gir han soldatane sine æra for.

– Vi har veldig oppegåande, dyktige soldatar og befal. Vi stoler på dei og fordeler arbeidsbyrda på fleire, medan dei i andre land lar sjefen gjere alle oppgåver, seier Odden.

Skulle Noreg bli utsett for eit angrep, kan teknologiske framskritt som dette vere avgjerande for dei norske styrkane.

I stormpanservogna seier vognkommandør Peder Skollerud at tida det tar å få hjelp frå tyngre skyts, kan vere avgjerande for soldatane i ein strid.

– Å få «eld på bakken» raskt er veldig viktig for at vi kan overleve, seier han.