Norsk uro før brexit: Fryktar rotnande fersk fisk i trailerar på grensa

Det luktar pengar i produksjonshallen på Sunnmøre. Nyleg tina torsk blir skoren, reinsa og salta av kyndige nevar langs produksjonslinja. Det er tungt arbeid. Torsken skal bli klippfisk for eksport til Portugal og Brasil.

Anlegget ved Brødrene Sperre AS på Ellingsøy utanfor Ålesund omset for nær 2 milliardar kroner i året, så godt som alt er eksport. Av dette står den britiske marknaden for fleire hundre millionar kroner.

Fish and Chips frå Noreg

– Storbritannia er den viktigaste marknaden vår i Europa. Brexit skapar uvisse både når det gjeld eksport, import, valutasvingingar og britisk kjøpekraft, seier administrerande direktør Inger Marie Sperre.

Ho sysselset opp til 180 menneske fordelt på 150 årsverk.

Norsk sjømatnæring er ein av dei viktigaste næringane i samhandelen med Storbritannia. I I fjor eksporterte fiskerinæringa for over 6 milliardar kroner til britane. Mykje av fisken i den tradisjonsrike retten Fish and Chips kjem frå norske farvatn.

I tillegg kjem import av råstoff, fisk levert av britiske båtar ved norske anlegg.

Kaos på grensa

Ein britisk exit frå EU inneber at britane også går ut av EØS-samarbeidet. EØS regulerer i dag all handel mellom Noreg og EU. Derfor kan brexit bli dramatisk også for Noreg.

Ingen veit kva som skjer den dagen britane faktisk går ut, særleg om dei går ut utan ein avtale med EU. Frykta er kaos på grensene, både i hamneanlegga og for tungtransporten over Den engelske kanal.

• Boris Johnson har mistet flertallet i Parlamentet

Inger Marie Sperre tar tak i ein solid torsk og forklarar korleis fisken blir arbeidd med for eksport. Ho er også styreleiar for bransjeorganisasjonen Sjømat Noreg, og meiner medlemsbedrifter i Nord-Noreg kan bli råka av brexit først. Det er bedrifter som sender tonnevis av fersk fisk til britane kvar dag.

Fisk som rotnar på grensa

– Faren umiddelbart er sjølvsagt kaos på grensa der trafikken i dag flyt fritt. Eit heilt apparat for grensekontroll skal på beina, det kan gi lange køar. Skrekkscenarioet er konteinarar med fersk norsk fisk som blir ståande og bederve på grensa, seier Sperre.

På sikt er frykta at Storbritannia utanfor EU skal bli meir proteksjonistisk, favorisere eiga fiskerinæring på kostnad av utanlandske bedrifter.

Mellombels avtale

Noreg har inngått ein mellombels avtale med Storbritannia dersom britane går ut av EU utan ein avtale, ein såkalla hard brexit. Avtalen vidarefører samhandelen slik han er regulert i dagens EØS-avtale.

– Dette er ein svært viktig avtale som regulerer dei viktigaste områda for norsk næringsliv, seier utanriksminister Ine Eriksen Søreide.

I tillegg har Noreg inngått avtalar om mellom anna flytransport og lastebiltransport.

– Vi har gjort det vi kan, men uvissa i næringslivet er heilt reell og det er mykje som ligg utanfor vår kontroll, seier utanriksministeren.

– Vi forsøker å informere så godt vi kan, både gjennom eigne nettsider og i møter med næringslivet. Men norske styresmakter har sjølvsagt ingen kontroll på situasjonen på dei britiske grensene. Det vil handle om britisk kapasitet.