Noregs lengste veke

Hopp til innhold

– Det kjennest som ei æve. Dagar, netter, fylt av sjokk, fortviling, sinne og gråt, sa Jens Stoltenberg i ei tale i Oslo domkirke to dagar etter terrorangrepa mot Oslo og Utøya.

Sitatet set ord på den siste veka. Noreg har samla seg i landesorg, med rosemarkeringar, flagg på halv stang og stille. Auge frå heile verda har følgt med oss medan vi prøver å fatte omfanget av den verste ugjerninga i landet sidan den andre verdskrigen.

Samtidig har fakta rundt hendingsutviklinga fredag 22. juli 2011 kome fram, ettersom rettsprosessen til den terrorsikta Anders Behring Breivik kom i gang og overlevande fortalte om kva dei opplevde.

Denne veka går inn i historia.

(Klokkeslett i denne saka er basert på offisielle kjelder og er cirkatal)

Fredag 22. juli 2011: Oslo sentrum

15.22 går det av ei bombe plassert i ein bil ved Regjeringskvartalet i Oslo sentrum, ifølgje NTB. Dei set dette tidspunktet fordi dei har loggført det. Bilen skal ha stått i Oslo i to døgn før eksplosjonen, ifølgje Teknisk Ukeblad. Heile første etasje i hovudbygget blir blåst ut i eksplosjonen. Det bryt ut brann både i Statsministerens kontor og Olje -og energidepartementet. Vindu langt unna blir knust og eksplosjonen merkast heilt ut til Nesodden.
15.25 registrerer NORSARs seismiske stasjonar i Hedmark eksplosjonen. Dei opererer altså med eit anna tidspunkt enn NTB.
15.26: Politiet i Oslo får varsel om eksplosjonen.
15.30: Første melding frå NRK: TERRORAKSJON I OSLO: Politiet bekrefter 7 døde
15.31: Masseutrykking i Oslo sentrum. Politiet sperrar av store delar av sentrum av frykt for nye eksplosjonar og oppfordrar folk til å halde seg unna sentrumsnære områder. Det blir meldt om fleire skadde og drepne.
15.50: NTB får stadfesta at statsminister Jens Stoltenberg ikkje er ramma i angrepet og skal vere i sikkerheit.
17.00: Politiet stadfestar at eksplosjonen i Regjeringskvartalet er ei bombe.
19.30: Politiet stadfestar at det er 7 døde og 15 skadde etter eksplosjonen.

Les: Overlevande fortel om eksplosjonen

Sjå: Dagsrevyen 22.07.2011

Utøya-massakren

Ikkje før røyken har lagt seg i Oslo sentrum startar skytinga på Utøya. Der er mange hundre ungdommar på AUFs årlege sommarleir. Berre timar før har Gro Harlem Brundtland stått på talarstolen.

16.40: Ein mann i politiuniform – Anders Behring Breivik – parkerar ein sivil bil på fastlandet ved Utøya.
16.57: Kapteinen på MS Thorbjørn får beskjed om at ein politimann ønskjer skyss til Utøya.
17.24: AMK får første melding frå Utøya om skyting, ifølgje sjukehuslogg. Første ambulanse blir sendt frå Ringerrike sjukehus.
17.26: Politiet i Buskerud får melding om skyting på Utøya.
17.30: Operasjonssentralen i Oslo politidistrikt mottar melding.
17.33: Første ambulanse på plass ved Sundvollen der dei blir stoppa av politiet i påvente av at kaia blir klarert av politiet.
17.52: Første politipatrulje kjem til området - dei må vente på eigna båt.
17.54: Meldingane tikkar inn på sosiale media: «En mann som skyter ikledd politiuniform. Hjelp oss ift når politiet kommer». «Alle med båt i nærheten av Utøya. Dra og hent svømmende ungdommer som rømmer fra øya! Spre ordet!»
17.56: NRK.no publiserer si første sak om skytinga: - Skudd løsnet på Utøya
17.57: Første ambulanse er ved kaia på Utvika.
18.05: Politiet ber ambulansane om å trekkje seg tilbake nokon hundre meter på grunn av skotveksling.
18.09: Beredskapstroppen frå Oslo kjem til fastlandet.
18.25: Beredskapstroppen går i land på Utøya.
18.27: Gjerningsmannen blir pågripen. Politiet er eit tiandedels sekund frå å skyte Behring Breivik, då det ser ut som han har sprengstoff på seg.
18.50: Startar evakueringa av pasientar på kaia i Utvika.
19.20. Ambulansepersonell kjem til Utøya.
21.30: Nordre Buskerud politidistrikt melder at ti personar er drepne på Utøya.
22.40: Politiet finn ein bil på Utøya som inneheld eksplosivar. Dei stadfestar at det er grunn til å sjå samanheng mellom bomba i Oslo sentrum og Utøya-angrepet.
22.45: Justisminister Knut Storberget stadfestar at gjerningsmannen er norsk.

I ettertid har overlevande fortalt korleis dei opplevde angrepet på Utøya. Dei hjerteskjerande skildringane er mange. Ungdommar såg venane sine bli skotne ned rett framfor dei av ein mann dei først trudde var politi.

– Eg ringte mamma og sa at det ikkje var sikkert vi ville møtast igjen, men at eg skulle gjere alt for å klare meg. Eg sa fleire gongar at eg elska henne. Eg høyrde frykta i stemma hennar, har nestleiar i Oslo AUF, Prableen Kaur, som spelte død i over ein time, fortalt.

Les: Spelte død i over ein time

I fleire timar låg Helene Kaltenborn frå Stamsund (20) i skjul medan ho høyrde skotsalvene forflytte seg rundt henne.
– Vi bytta skjulestad etter kvart som vi høyrde skota kome frå ulike retningar, sa ho.

Les: Gøymde seg i fjellsprekk

Fleire fortalte at det såg ut som om gjerningsmannen, Anders Behring Breivik, koste seg medan han roleg skaut alt som rørte på seg.

– Det såg ut som om han var der og hadde det moro. Vi hadde ingenting å stille opp med, sa Magnus Stenseth, leiar i Hedmark AUF.

Fleire av ungdommane byrja å symje bort frå øya og vart redda av feriegjestar og andre som kom ut med båt. Norsk Folkehjelp redda meir enn 40 ungdommar:

Laurdag 23. juli:

Noreg vaknar opp til den utenkjelege beskjeden: Talet på døde etter Utøya-massakren er 84. Kvelden før har politiet meldt om ti omkomne. I Oslo kan ein høyre sirener, helikopter og torden. Omfanget av angrepa, samt fleire detaljar om gjerningsmannen, byrjar å kome fram i lyset.

03.50: Politidirektør Øystein Mæland opplyser at minst 80 menneske er drepne under skytinga på Utøya.
09.10: Talet blir sett til 84 etter Utøya-angrepet, 7 etter bomba i Oslo. Politiet opplyser at Anders Behring Breivik er sikta for eksplosjonen og massakren, etter straffelovas paragraf 147a om terrorhandlingar.
Folk byrjar å leggje ned blomster og tenne lys utanfor Oslo domkirke. Blomsterhavet skal berre bli større utover veka.
Statsminister, justisminister, helseminister, kong Harald, dronning Sonja og kronprins Haakon møter overlevande og pårørande frå Utøya.
19.10: Kongen held tale: – Eg held fast på trua om at fridomen er sterkare enn frykta. Eg held fast på trua på eit ope norsk demokrati og samfunnsliv. Eg held fast ved trua på våre moglegheiter til å leve fritt og trygt i vårt eige land, seier Kongen.
23.20: Advokat Geir Lippestad stadfestar at Anders Behring Breivik har erkjent dei faktiske forholda rundt terrorangrepa.

Det blir kjent at Anders Behring Breivik sendte ut eit ideologisk manifest fredag klokka 14.20. Det vart sendt til over 1000 mottakarar, fleire europeiske politikarar, samt Mette Hanekamhaug og Jan Simonsen.

Sjå Kongen tale: – Handlingane som blei utført på Utøya og i Oslo sentrum er eit angrep på det samfunnet som vi set så høgt og eit angrep på kjernen av det norske demokrati:

Søndag 24. juli:

Sørging i heile landet med minnegudstenester. Blomsterhavet utanfor Oslo domkirke veks, samtidig som folk legg ned blomster over heile byen og landet.

11.00: Gudsteneste i Oslo domkirke. Kongefamilien og representantar for det offisielle Noreg er til stade. Statsministeren held ein tale der han nemner to av dei døde med namn: AUF Hordaland-leiar Tore Eikeland og Monica Bøsei, mangeårig leiar for ungdomsleiren. I kyrkja er det høglytt hiksting. Dei syng «Til ungdommen», songen av Nordahl Grieg som nærmast blir ein nasjonal sørgesalme dei neste dagane.
15.00: Kongeparet besøker Ullevål sjukehus.
16.30: Kongeparet blir vist øydeleggingane i Regjeringskvartalet.
Det kjem fram at Anders Behring Breivik hadde planlagt terroren i ni år. Han skildrar i terror-dokumentet sitt i detalj korleis han førebudde angrepet og bomba.

«Til ungdommen» i Oslo domkirke: