Regjeringa vil trygge norske sjøkablar, men berre i oljenæringa

Sjøfiberkablar utgjer ein viktig del av den digitale infrastrukturen på sokkelen.

No vil regjeringa løyve pengar til dette gjennom revidert statsbudsjett.

Grunnen? Mellom anna hendinga ved Nord Stream 1 og 2.

Men det finst også sjøfiberkablar som ikkje berre blir brukt til olje og gass.

Både utanfor Vesterålen og Svalbard har slike kablar blitt kutta dei siste åra.

Men desse kablane blir verande like usikre.

– No er det berre éin kabel til Svalbard. Det er ikkje meir å gå på, seier stortingsrepresentant Bård Ludvig Thorheim (H).

Norsk gassproduksjon prioriterast

Regjeringa kjem med følgande forslag:

– Med desse tiltaka vil regjeringa styrke tryggleiken på norsk sokkel, når det gjeld både utfall av telekomtenestar og førebygging og handtering av moglege truslar, seier kommunal- og distriktsminister Sigbjørn Gjelsvik (Sp).

Det gleder i utgangspunktet representanten for Nordland Høgre, Bård Ludvig Thorheim.

– Hittil har ein overhovudet ikkje gjort noko. Eg er glad for at ein erkjenner at det no er ein trussel.

Høgrepolitikaren har vore tilsett i etterretningstenesta og tidlegare arbeidd med nordområdepolitikk og sikkerheitspolitikk.

Men tiltaka frå regjeringa er ikkje retta mot kablar som dei utanfor Vesterålen og Svalbard.

– Sjøfiberkablar understøtter norsk gassproduksjon og dette er bakgrunnen for den ekstra løyvinga, seier Sigbjørn Gjelsvik til NRK.

– Også ein stor sårbarheit

Thorheim i Høgre har forståing for at digital infrastruktur til olje- og gassplattformer blir sikra først. Det er kjent at Russland bruker energiforsyning som eit politisk våpen.

– Men den digitale infrastrukturen, som vi er heilt avhengige av i kvardagen, er også ei stor sårbarheit for oss. Vi er eit av dei mest digitale samfunna i verda.

Difor meiner han det også er viktig å skire kablar som til dømes den til Svalbard.

– Kablane er lette mål og med sivile fartøy kan ein kutte dei.

– Eg synest vi bør sjå på nye typar regelverk som gir ein høgare terskel for å drive med aktivitet der kablane er.

– Olje- og gassproduksjon er nok litt høgare prioritet

3. april i 2021 gjekk plutseleg alle skjermane i svart for forskarane frå Havforskningsinstituttet i Bø i Vesterålen.

No er forskarane usikre på om dei tør å leggje ny kabel. Dei vurderar ei trådlaus kopling i staden.

– Vi har ikkje kontroll over utanlandske fartøy der borte. Om vi ikkje legg ny kabel er det mindre sannsyn for at noko blir øydelagt, seier Geir Pedersen i Havforskningsinstituttet.

– Er det ikkje litt rart at de ikkje får noko av desse midla?

– Det kan du seie, men sikkerheit knytt til olje- og gassproduksjon er nok litt høgare prioritet, seier havforskaren.

Regjeringa: Merksame på hybride truslar

Kommunal- og distriktsminister Sigbjørn Gjelsvik seier at det er aktørane sjølve som har ansvaret for å følgje opp krav frå styresmaktene om forsvarleg tryggleik.

– Vi er i tett dialog med aktørar for å vurdere statleg stønad til sikring utover dei krava som kan bli stilt til den enkelte verksemd.

Dette seier han òg gjeld Space Norway som eig og forvaltar Svalbardfiberen. Dei har tidlegare mottatt stønad til sikringstiltak.

– Ser regjeringa at slike kablar òg er utsett for ein tryggleiksrisiko?

– Tilbakemeldingar frå eigarane av sjøfiberkablar på sokkelen er at det er uhell forårsaka frå maritim verksemd, slik som fiskebåtar, som til no har forårsaka dei fleste utfall.

Likevel påpeiker Gjelsvik at tryggingsstyresmaktene er merksame på dei hybride truslane og at tilsikta handlingar kan verte forsøkt kamuflert som uhell.

– Departementet er oppteken av tiltak for å redusere risiko knytt til tilsikta og utilsikta handlingar.