Vil ha fleire innbyggjarar – ordførar lokkar med pizza-lotteri

Distrikts-Noreg kjempar framleis med nebb og klør for å sikre innbyggartala i mindre kommunar.

Hamarøy lokkar med 200 000 kroner til dei som vil bygge eigen bustad, for å få fleire tilflyttarar.

I Sigdal starta dei ei ordning som gav folk moglegheita til å prøvebu i kommunen.

Terje Bartholsen er ordførar i Evenes, ein kommune i Nordland på 1500 innbyggarar.

Han tar i bruk kreative metodar for å få folk til å melde flytting:

Gratis pizza til folket

Han trur ikkje moralske peikefingrar og streng stemme er det som freistar folk til å melde flytting.

Gratis pizza til folket, derimot?

Eller rettare sagt: kanskje gratis pizza til folket.

Bartholsen lokkar nemleg folk til å overhalde fristen for å melde flytting med moglegheita til å vere med i pizzalotteri.

– Eg trur ikkje det er moglegheita til å vinne pizza som er det viktigaste for alle, seier ordføraren med latter og ein god dose sjølvironi.

– Men det er påminninga rundt problemstillinga, for det er ei alvorleg sak som ligg bak sjølv om dette stuntet er meint humoristisk.

Fremover skreiv om stuntet først.

Innbyggartal avgjerande for kommunen

Stuntet er meint for dei som allereie bur i kommunen, men som av ulike årsaker ikkje har meldt flytting. Likevel meiner ordføraren det berre er positivt om tiltaket kan ha smitteeffekt på potensiell tilflytting.

– Eg trur det er berre positivt i seg sjølv om det kan formidle eit bilde av Evenes på ein måte vi ønsker å stå fram, seier Bartholsen.

Ei viktig brikke i puslespelet for kommunane sine innbyggartal er fristen for å melde flytting.

Innbyggartalet som er talde innan denne fristen, er ein viktig målestokk for økonomien året etterpå.

Det er sjølve grunnlaget for kor mykje pengar kommunane får frå staten. For ein liten kommune blir dette fort betydelege summar.

Negativ utvikling siste to åra

For problemstillinga er reell. Om små kommunar i distrikta ikkje klarar å lokke til seg unge, står dei i fare for å døy ut.

– Det har gått i ganske bra nedoverbakke dei siste par åra, seier seniorforskar ved Telemarksforskinga, Knut Vareide.

Han legg til:

– Den negative utviklinga gjeld både Nordland og Troms og Finnmark.

Toppunktet for Nordland var på slutten av 2018, og har no hatt fire strake år med nedgang.

Kvar tredje innbyggar i mange distriktskommunar vil vere over 65 år i 2040, ifølge tal frå SSB.

Spesielt bygder i Nordland, Oppland, Hedmark og delar av Trøndelag ligg dårleg an.

Seniorrådgivar i SSB, Even Høydahl, fortel at det er negative tal jamt over heile linja for distriktskommunane.

– Nokre kommunar kan ha positive tal eitt år, og negative eit anna. Jamt over er det fleire som flyttar ut enn inn i distriktsområda.

Sjølv om folketalet aukar i landet, får Nordland ein stadig mindre del av veksten som kjem, seier han.

Distrikta på Austlandet med vekst under korona

Medan Nordland gjekk 171 i underskot i fjor, gjekk Troms & Finnmark i underskot på nesten 800.

Viken fylke gjekk i overskot på 14 000. Sjølve Oslo opplevde også nedgang.

– Under korona var det stor utflytting frå Oslo, så ein del distriktsområde på Austlandet opplevde ein vekst, seier Knut Vareide.

I Evenes ventar ordføraren spent på om tiltaket vil verke til å få dei som har gløymt fristen til å melde flytting.

– Om det har gitt resultat er enno litt tidleg å seie, folk har jo ein tendens til siste dag før fristen, seier Terje Bartholsen.