Då kjærasten døydde, blei komikaren ein gråtande klovn

Med raske steg går komikaren ut i det rosa lyset på scena. Han er kledd i ei umoderne Hawaiiskjorte med svart dressjakke utanpå.

For å makte å stå i rampelyset i kveld har han vore til samtale med psykisk helseteam.

Han har fått folk til å le i 26 år, men denne dagen har han grudd seg til.

– Eg trudde eg hadde klart å distansere meg, men i dag er dagen, seier André Ulveseter.

Tårene hans sit laust. Han blunkar dei bort før dei veks seg store og ukontrollerbare.

På borda på Teaterfabrikken i Ålesund står det fargerike drinkar, øl og bobler avkjølt i is.

Bakarst i lokalet har eit heilt utdrikkingslag med feststemte menn i 50-åra tatt plass.

Dei er uvitande om at dette var det faste bordet til komikaren sin kjæraste. Men ho kjem aldri meir.

Dette er eittårsdagen til bilulykka som tok tre liv.

Song «Optimist» av full hals

3. juni 2022 sat Kathrine Krogen på stamplassen sin i den tidlegare tranfabrikken i Ålesund med gamaldagse lampettar, mørke bjelkar i taket, lukta av gamle møblar og heklaputer.

Ho sat ved langbord, omgitt av venninner og familiemedlemmar. Dei likte å sitte langt bak.

48-åringen med det lange, lyse håret hadde kjole og dongerijakke. Akkurat same antrekk som venninnene, sjølv om dei ikkje hadde avtalt på førehand.

Ho kunne ikkje fordra namnet sitt, og alle kalla henne difor Katt.

Det var premierefest på årets utgåve av det tradisjonelle sommarshowet, som ironisk nok heitte «Ni liv». Ei blanding av stand up, sketsjar og songinnslag.

På det tronge rommet bak scena, med kostyme, sofa og kjøleskap fylt med øl var André Ulveseter smånervøs. Han var usikker på om replikkane hans sat som dei skulle.

Han hadde ikkje sett Katt på heile veka, fordi han var oppteken med øvingar.

Det skulle uansett bli nok tid til kos, for måndag skulle dei dra på ferie saman. Koffertane pakka dei bestandig dagen før avreise, for dei visste nøyaktig kva som skulle vere med. I kofferten til Katt var det alltid god plass, så ho kunne shoppe på tur.

Frykta for å ikkje levere godt nok, var ugrunna.

Då han kom på scena utkledd med gul refleksjakke og briller, lo Katt før første replikk. Det var ho som hadde fått ideen til å spele ein renovasjonsarbeidar.

Katt var nemleg glad i å køyre søppel til gjenvinningsstasjonen, fordi det var så gøye folk der.

André høyrde latteren hennar forbi alle andre, sjølv om ho sat lengst vekk.

– Det var ein perfekt premiere. Det gjekk kjempebra. Det var ein nydeleg kveld, seier André.

Førestillinga enda med allsong slik tradisjonen er. «Optimist» av Jahn Teigen blei gaula av full hals før publikum forlét det dunkle lokalet og gjekk ut i den kjølige sommarnatta.

Den lykkelege kjensla til André tok brått slutt kort tid seinare.

Budde kvar for seg

Det var slik dei to møttest. Den munnrappe bergensaren har drive med standup sidan 1997. Han har turnert rundt om i heile landet og fått folk til å le. Blant anna av særskrivingsfeil.

Og Katt elska å le. I april 2013 sende ho komikaren ei melding for å takke for ein morosam stand up.

André ante ikkje kven ho var, men takka for den fine tilbakemeldinga. Han fekk vite seinare at ho hadde fått panikk, fordi ho ikkje trudde han skulle svare. Dei to fortsette å halde kontakt og blei kjærastar.

Felles for begge to var at dei likte å ha eigentid. Dermed bestemte dei raskt at det var uaktuelt å bli sambuarar, med mine og dine barn. Han med to søner, ho med tvillingdøtrer og to dachshundar. I staden budde dei ein sju minutts køyretur unna kvarandre.

Ei perfekt oppskrift på å halde gløden ved like. Ikkje miste den i krangel om husarbeid, logistikk og kvardagsmas.

Planen var at dei skulle gifte seg når ho runda 80 år, eitt år før André.

Dei spøkte også med at dei skulle bu på kvar sin gamleheim og besøke kvarandre.

– Ho var ei fantastisk dame med bein i nasen. Ho sa ting akkurat slik som det var.

Ho brukte å bli med André rundt om i landet på turne. I tillegg reiste dei 37 gongar til Gdansk i Polen.

– Vi sa at vi skulle på hytta når vi drog til Polen. Det blei vår plass. Det var berre kos og kjekt, fortel André.

Katt var reiseleiar og sørgde alltid for at dei budde på eit nytt hotell kvar gong.

Sjølv om Katt var reiseglad, hadde ho flyskrekk. Ho var faktisk så redd for å fly at ho hadde foreslått å køyre til Polen.

For André kom det ikkje på tale. Og han hadde dratt leksa om at det statistisk sett er større sjanse for å døy i ei trafikkulykke på veg til flyplassen enn ein flystyrt.

Dei to kom aldri så langt som til flyplassen på sin neste tur. Flyet skulle gå måndag 6. juni 2022.

Men bilturen heim frå sommarshowet blei fatal. Komikar André som aldri har likt å klemme folk før, skulle bli ein klemmar etter den natta.

Sprang til sjukehuset

André ville rett heim til barna sine etter premieren på sommarshowet, fordi han hadde vore så mykje borte frå dei. Han fekk skyss med Katt, søskenbarnet hennar Kirsti Nedregård og venninna Janice Karina Buen frå folkehøgskulen. Dei slapp han av og køyrde vidare. Han vinka til dei.

Innanfor døra sende han ei tekstmelding til Katt med masse hjarte. Han slengde seg ned i den grå sofaen på stova og fyrte opp playstationmaskina. Hans måte å slappe av på. Innimellom sjekka han om Katt svarte, men ho hadde ikkje sett meldinga.

– Det var ingen stress, for dei skulle kanskje heim og drikke litt vin og ho skulle lufte hundane.

Medan han sat og spelte fekk han beskjed frå ein kompis om at det hadde skjedd ei alvorleg trafikkulykke i Blindheimstunnelen.

Då stoppa alt opp for André. Han hadde ei rar kjensle og pulsen steig.

Det kunne jo vere kven som helst, men Katt skulle den vegen akkurat på det tidspunktet og hadde ikkje svart på meldingane. No tok ho heller ikkje telefonen. André ringde legevakta for å sjekke om ho var der, men dei kunne ikkje seie noko.

Han gav beskjed til sønene sine og sprang heile dei 2,4 kilometrane til sjukehuset, sjølv om han slett ikkje driv med jogging til vanleg.

Men han hadde drukke øl og kunne ikkje køyre bil. På vegen heldt han på å tryne over eit nypløgd jorde og joggeskoa hans var fulle av mold.

Han blei ståande i akuttmottaket i over tre timar. Ingen kunne svare på alle spørsmåla hans. Plutseleg gjekk ein prest forbi.

Det lova ikkje bra.

– Det var mange involverte i ulykka, så håpet var jo der, seier André.

Men då han til slutt blei kalla inn på eit rom med prest, politi, sjukepleiar og psykiater, forstod han kva beskjed som venta. Det verst tenkelege hadde skjedd.

I ettertid har han hatt mareritt om det rommet.

– Det er slik du ser på film når folk får desse beskjedane. Du ser alt utanifrå og i tredje person. Dette er ikkje ekte, forklarar 48-åringen.

Kasta i tunnelveggen

Rundt fire timar tidlegare, klokka 23.38, kom ein Mercedes-Benz med fire unge vaksne køyrande inn i Blindheimstunnelen.

Den kvinnelege sjåføren gav full gass og fekk skrens, ifylgje dommen ni månader seinare. Ho miste kontrollen over bilen og i motsett retning kom venninnene som hadde vore på sommarshow.

I minst 100 kilometer i timen kolliderte ho med Suzukien kvinnene sat i.

Kollisjonen var så enorm at bilen med kvinnene i blei kasta mot tunnelveggen. Alle fire hjula var i berøring med fjellet. Naboar i området høyrde ein kraftig smell.

Katt sat i baksetet, dei to andre framme.

Katt blei erklært død kort tid etter kollisjonen. Heller ikkje dei andre i bilen overlevde.

André var i sjokk. Den perfekte lyse sommarkvelden hadde blitt eit mareritt. Mørket tok komikaren.

Kvifor tar ingen med vase?

Heime i leilegheita til André står det eìn enkelt vase øvst i kjøkkeninnreiinga. No kan han sjå det komiske i det, sjølv om han trudde han aldri kunne le meir.

I dagane etter dødsfallet ringde det på døra i eitt sett. Alle hadde med blomstrar. André hadde berre ein blomstervase og den blei fort opptatt.

I staden stakk han blomstrane i avskorne colaflasker.

Kvifor tar alle med blomstrar, men ikkje vase? lurer komikaren på.

No skriv han tekstar til ei ny førestilling i haust der han skal snakke om mørket han hamna i.

Han tar ofte med laptopen på kafe. Støyen av pratande folk gjer at hjernen hans får fred. Sidan Katt døydde er det ei konstant murring i hovudet. Kvit støy, kallar han det.

Melankomiker, er tittelen på showet som har premiere i september. Han kallar seg ein gråtande klovn.

– Det er mykje humor i sorg og dei beste vitsane skriv ein når livet er mørkt og dystert, seier André

Han skal mellom anna ta for seg menneske sine reaksjonar når dei møter nokon i sorg. Han har opplevd rare situasjonar.

Stirande folk, medlidande blikk og folk som vil prate om sine triste skjebnar for å vise at dei forstår kva han går gjennom.

– Som om det hjelper meg å høyre andre triste historier for å få meg i godt humør, smiler André.

Møtet med gravferdsbyrået var absurd. Gravferdsagenten brukte si vanlege stemme då ho snakka med ein handverkar, men så snart André dukka opp, la ho om toneleiet. Stemma blei påtatt trist og dyster. No kan André le av episoden.

Han har lært at det også er mykje humor når godt vaksne menn skal be om hjelp frå helsevesenet. Det er urovekkande mykje skam.

Sjølv er han takknemleg for alle som har støtta han. Familie og vener som flytta inn og tok vare på han. Klemte han som høglydt har erklært at han ikkje er ein klemmar. No har han blitt ein.

Dei «tvinga» han til å ete og gå tur.

Kriseteamet til kommunen kom heim til han etter ulykka og følgde han opp i månadsvis. Han gjekk i ei tåke og huskar lite frå den tida.

No går han til faste samtalar hos psykiatrisk sjukepleiar, som har blitt hans ventil. Her tillèt han seg å bryte saman.

– Vendepunktet kom då eg forstod at eg skal leve med dette for resten av livet.

Latteren mangla

For komikaren er Teaterfabrikken hans andre heim. Det gjekk berre fire veker etter ulykka før han stod på scena igjen. Det var ein god plass å vere, omgitt av kollegaer som visste korleis han hadde det.

Også i dag, på 1-årsdagen for ulykka, veit dei kva det kostar å stå her.

Han er sliten i hovudet før sommarshowet startar. Dagen har vore så lang. Komikaren har vore på gravstaden og sagt hei til Katt. Ho har fått ein bukett med blomstar. Ho elska alle blomstrar han kom med, så lenge dei ikkje var gule.

Fremst i lokalet sit nokre av André sine støttespelarar. Mora hans, sonen William på 15 år, venner, ekskona og hennar familie.

No får alle andre i salen også vite kva slags dag det er. André opnar førestillinga med å fortelje at tre personar manglar blant publikum og at dei omkom på veg frå premieren.

Han er livredd for å øydelegge den gode stemninga, men han er ikkje nervøs.

Etter at Katt døydde finst det ikkje ein ting han er redd for lenger.

– I kveld skal vi le. I kveld skal vi klappe. I kveld spelar vi for Katt, Kirsti og Janice, seier André. No har han sagt det.

Og når han kjem ut på scena som renovasjonsarbeidar med gul refleksjakke er det høglydt latter.

Men ein unik latter frå langbordet bak i lokalet manglar.

Frå ho som lo allereie før han sa eit ord.