Fem av naboane her har blitt sjuke av flåttbit

Det var i fjor sommar Iselin Nevstad Øvrelid fekk ein borreliainfeksjon med mellom anna smertar i armen, influensaverk i kroppen, ei brennande kjensle i musklane og hjernetåke.

Etter å ha snakka med naboane, fann ho ut at både utslett og infeksjon har vore uvanleg utbreidd i området.

• Tre av naboane hennar har vore innlagde.
• Ein annan har fått utslett fleire gonger, no sist i sommar.
• Mannen hennar blei biten og fekk utslett tidlegare i sommar.
• Så fekk ho vite at også naboguten hadde begynt på antibiotikakur mot borrelia.

I fjor blei 366 personar smitta av lyme borreliose i Noreg, ifølge Folkehelseinstituttet. Møre og Romsdal har hatt flest tilfelle etter Vest-Agder og Hordaland sidan 2016. Rundt 7000 får utslett kvart år.

Dei synest det er spesielt at så mange har blitt smitta akkurat her på Rise.

Gjekk uviten i månader

Den siste naboen til Øvrelid som blei sjuk, er den yngste. 18 år gamle Tarje Dimmen Riise begynte å kjenne på hovudverk i fjor haust. Han gjekk med smerter i fleire månader før han blei tipsa om å ta borrelia-test.

– Det var spesielt tungt om morgonen, og det har vore vanskeleg å kombinere med fotball og idrettsline, seier Dimmen Riise.

Fryktar for ungane

Øvrelid blei betre etter to vekers antibiotikakur, men kjente seg langt frå heilt frisk. Fordi ho ikkje fekk meir hjelp, valde ho å reise til utlandet for å få behandling der.

No er tobarnsmora redd for at barna skal få det same.

– Eg sjekkar ungane mine for flått kvar dag. Eg unner ingen å gå gjennom det helvetet eg har hatt det siste året, seier Øvrelid.

Naboen til Øvrelid har gjort seg opp ei meining om kvifor det er så mykje flått i nabolaget.

Hjorten drar med seg flått

Rise er nemleg den staden i Hareid det er mest hjort, og ein av plassane hjorten kom først etter krigen. Kåre Oksavik (90) er hjortejeger, og meiner det er dyret som har skuld i at det er så mykje flått her.

– Det er så mykje hjort rundt om på Rise og Nevstad. Du kan risikere å bli smitta i hagen, like gjerne som oppi skogen. Dei legg igjen smitte over alt, dag og natt, heile året, seier Oksavik.

Oksavik blei sjølv ramma av det han kallar for «første åtak» i år 2000. Antibiotika-behandlinga fungerte, men etter to år fekk han det igjen og bakteriane var blitt resistente.

– Eg var ikkje sjuk nok til å få behandling på sjukehuset, meinte dei. Då sa fastlegen at vi får prøve med tablettar. Det tok eg i ti år før eg blei heilt frisk, fortel Oksavik.

Biolog Yvonne Kerlefsen ved Flåttsenteret bekreftar at der det er mange hjortedyr, er det ofte mykje flått. Dei er svært viktige for å halde flåttbestanden oppe.

• Les også: Frykter ny flått er på vei inn i norske hjem

Synest ikkje omfanget er ekstremt

Lege ved flåttsenteret, Harald Reiso, synest ikkje situasjonen på Rise er så spesiell, fordi det er fordelt over mange år.

Øvrelid blei testa positiv for borreliose med blodprøve i Noreg, men ryggmergsprøva blei negativ, og ho blir difor ikkje rekna som eit sikkert tilfelle. Ho meiner det blir lagt for mykje vekt på desse prøvane i Noreg, og er kritisk til flåttbehandlinga ein får her.

Etterlyser meir forsking

Øvrelid skulle ønske ho fekk meir enn to veker antibiotika i Noreg, og at det blei forska meir på behandling av Borreliose.

– Dei forstår det nok ikkje før dei kjenner det på kroppen sjølv, seier Øvrelid.

Erfaring viser at to veker skal vere nok, svarer lege Harald Reiso. Han viser til ein norsk studie frå to år tilbake, der 150 pasientar fekk behandling i 14 dagar og ingen fekk ettersjukdom.

– Det vanlege er at folk blir heilt bra, men har ein gått lenge med nevroborreliose før det blir oppdaga, er det god sjanse for at ein kan gå med plagar etterpå, seier Reiso.

Ei nordisk arbeidsgruppe flåttsenteret er med på, jobbar med å betre diagnose- og behandlingstilbodet for dei med som har vedvarande plagar.

• Les også: Forskere tror ikke flåttbitt gir flere helseplager