Men dyrkajorda er under stekt press, ikkje minst i Møre og Romsdal som er blant verstingfylka i å ta matjorda i bruk til andre formål.
Det er bakteppet for at det blei stita ei eiga jordvernforeining i Møre og Romsdal i går.
Eli Sæther, som er engasjert i Bonde- og småbrukarlaget, har følt at det spissar seg til. Sjølv i landbrukskommunen Gjemnes er presset på matjorda stort.
Krav om areal
– No driv vi med reguleringsplanen, og særleg rundt kommunesenteret er det krav om meir areal. Men i Gjemnes er det arealet dyrkajord, fortel gardbrukaren i Batnfjord.
Ho har difor tru på ei eiga foreining som har fokus på jordvern.
– På kvar vår plass kan vi føle oss litt einsame, så det er bra at vi kan stå saman om ei sak som er viktig for heile samfunnet.
Synnøve Valle i landbruksavdelinga seier Møre og Romsdal er eit verstingfylke.
Foto: Gunnar Sandvik / NRKSynnøve Valle i landbruksavdelinga hos fylkesmannen stadfestar at matjorda i Møre og Romsdal er under press frå fleire kantar.
Verstingen Møre og Romsdal
– Møre og Romsdal er nok litt i verstingklassa, og nokså mange dekar dyrkamark blir bygd ned kvart år. I 2014 til dømes var det snakk om 850 dekar, men vi har vore over 1000 i tidlegare år.
Valle seier jorda er under størst press i tettstader, og der det er stort behov for vegar, bustader og industribygg.
– Det går ikkje an å lage matjord over natta. Det har tatt 10 000 år å lage det jordsmonnet på 25 centimeter som er i dag, seier Anne Kathrine Jensen.
Ho er styremedlem i Bondelaget i fylket, og sjølv gardbrukar på Osmarka. Jensen meiner jordvernsaker med fordel kan bli løfta til eit høgare nivå enn kommunen.
– Det er ei utfordring for kommunen at den kan vere for tett på utbyggarane, slik at vedtak kanskje bør bli tatt på fylkesnivå.
Jensen meiner ei jordvernforeining kan bidra i media, påverke i plan- og byggeprosessar, og vere i dialog med politikarar.
– Generelt må vi prøve å fortelje kor viktig dei tre prosent med matjord er.
Informasjon, ikkje protest
Den nye foreininga har fått Kolbjørn Gaustad som leiar.
Foto: Gunnar Sandvik / NRKDen nyvalde leiaren, Kolbjørn Gaustad, meiner det er eit stort behov for å skape større forståing for jordvernet på alle plan.
– Dette skal ikkje vere ein protestorganisasjon, men ein bidragsytar til å auke kunnskapen og informasjonen om jordvern. Vi må formidle at skal vi ha mat i framtida må vi ha jord å dyrke maten på. Då må vi slutte å sage av den greina vi sjølve sit på.
