Aldri før har det vore fleire kvinnelege listetoppar enn i 2021

– Eg er kjempestolt over å få lov til å vere førstekandidaten til Troms Senterparti i det som eg håpar blir min andre periode på Stortinget.

32-åringen Sandra Borch gler seg til stortingsvalet i haust som kan bli det beste nokon gong for partiet hennar. Senterpartiet flyg høgt på målingane. Den profilerte politikaren har håp om at medvinden vil halde seg heilt fram til valdagen.

I Senterpartiet er kvinneandelen høg. Halvparten av stortingsgruppa er kvinner, og partiet har ti kvinner på topp av 19 moglege.

Tillitserklæring

Høgre er ikkje så mykje dårlegare med ni kvinner på topp. I Hedmark er det 30-åringen Anna Molberg Høgre som toppar lista. Ho fekk plassen etter kampvotering. I dag er Anna Molberg rådgivar for Høgre på Stortinget. No får ho for første gong sjansen til sjølve å bli ein av dei folkevalde på Stortinget.

– Eg føler jo først og fremst at dette er ei tillitserklæring, og det er eit stort ansvar så eg føler jo at eg må levere.

Ny rekord

NRK har kartlagt nominasjonane i dei ni partia som er på Stortinget i dag. 76 av 170 førstekandidatar i desse partia er kvinner. Det er kring 44 prosent. Frp i Oslo er det einaste partiet der det ikkje er endeleg avgjort etter at Siv Jensen sa nei til attval.

76 kvinner på topp er ny rekord. Så mange har vi aldri hatt tidlegare i eit stortingsval i Noreg.

– Dette er kjempeflott. Det har vore ei utfordring i alle desse åra å få kvinner til å stille på topp, både å få kvinnene sjølv til å stille, men også å få partia til å prioritere dei, seier Venstre sin toppkandidat i Møre og Romsdal, Lena Landsverk Sande.

– Veljarane ønskjer kvinner på topp

Kvinnene hatt ein lang veg til toppen av listene og til toppverv i politikken. Anna Rogstad var den første kvinna som møtte på Stortinget i 1911. Kirsten Hansteen var den første kvinna som fekk plass i ei regjering i 1945. Gro Harlem Brundtland var den første statsministeren i Noreg. Det skjedde i 1981.

Framleis er det fleire menn på toppen av listene enn kvinner. Men trenden er klar, seier valforskar Bjarte Folkestad ved Høgskulen i Volda.

– NRK sine tal føyer seg inn i ein trend der kvinneandelen har auka langsamt. Det går i retning av meir likestilling. Framleis er vi eit stykke unna femti prosent. Men forsking viser at veljarane ønskjer kvinner på topp.

Mamma dansa på kjøkkengolvet

Marte Mjøs Persen gløymer ikkje den dagen då Gro Harlem Brundtland blei statsminister for første gong.

– Eg var berre fem år, men eg hugsar at mamma dansa på kjøkkengolvet. Den gongen forstod ikkje eg kor viktig det var. Men det har eg gjort sidan.

Marte Mjøs Persen er i dag ordførar i Bergen. Frå hausten startar ho eit nytt liv som politikar på Stortinget. Persen er Arbeidarpartiet sin toppkandidat i Hordaland.

Hardt arbeid

Persen meiner at Gro Harlem Brundtland sette ein standard for kvinner i politikken. Men dette er ikkje noko som kjem av seg sjølv, og det er ikkje noko sjølvsagt at kvinner får plassen på topp.

– Det er hardt arbeid som ligg bak, både frå den enkelte kvinne og frå partia si side. Eg er veldig stolt over at eg er med i eit parti som har eit høgt fokus på at kvinner skal vere på topp i politikken.

Så er spørsmålet: når blir det 50-50? Men det er ikkje noko must, seier Sandra Borch som er Senterpartiet sin førstekandidat i Troms.

– Eg meiner at partia skal nominere dei beste kandidatane uavhengig om det er kvinne eller mann.

De skal kjempe om unge velgere, men frykter en valgkamp uten sosiale møter

LES MER HER

Se alle resultater

Partiguiden

Ta NRKs valgomat