Både jegerar og veterinærar har levd i spenning medan dei venta på prøvesvara etter at den døde hjorten i Gjemnes i Møre og Romsdal fekk påvist skrantesjuke. Om hjorten hadde den smittsame varianten ville situasjonen ha blitt karakterisert som dramatisk med påfølgjande tiltak og reguleringar. No vert det ikkje noko av nedslakting og drastiske reguleringar.
– Vi kan senke skuldrene på kort sikt, seier forskar Erling Meisingset i NIBIO.
Fokus på den smittsame varianten
Likevel er situasjonen den at dette er den første hjorten på verdsbasis som har fått påvist denne varianten av skrantesjuke. Dermed vil forskarane framleis ha fullt fokus på skrantesjuke blant hjort. Det skal samlast inn prøver frå norske hjortestammar for å kartlegge situasjonen.
– Vi er framleis redde for at den smittsame varianten kan spreie seg til hjort, seier Meisingset.
– Det første tilfellet
Skrantesjuke er ikkje funne på hjort tidlegare. I område med smittsam skrantesjuke har det til no ikkje vore omtalt ein variant som dukkar opp utan smitte. Den smittsame varianten har vore kjend frå det nordamerikanske kontinentet sidan midten av 80-talet.
– Hjorten i Gjemnes er den første hjorten som har fått dokumentert skrantesjuke. Sånn sett er dette dramatisk. Men det er sannsynleg at denne sjukdomen har gått under radaren, seier viltforskaren frå Tingvoll.
I tillegg til å forske på omfanget av denne varianten av skrantesjuke må forskarane no også danne seg eit bilete av korleis sjukdomen oppstår. Sjukdommen er alltid dødeleg uansett variant. Varianten som ikkje er smittsam oppstår som regel blant gamle dyr. Hjortekolla i Gjemnes var 16 år gamal. Elgane i Trøndelag var 13 og 14 år gamle.
– På grunn av jakt er det få dyr som blir så gamle, seier Meisingset.
– Ubesvarte spørsmål
Framleis er det ei rekkje ubesvarte spørsmål. Eitt av dei er korleis sjukdomen dukkar opp utan å vere ført til dyret via smitte. Forskarane har ikkje eit klart bilete på om sjukdomen ligg latent i dyra eller kva som er årsaka til at han plutseleg dukkar opp hos eldre dyr.
Varianten som ikkje er smittsam har utgangspunkt verken i bakterie eller i virus. Det er eit protein som har endra struktur. Proteinet skal beskytte nerveceller og dette proteinet blir brote ned og misser funksjonen sin.
– Forskinga på kva som utløyser dette har i alle fall ikkje gitt svar som er allment kjende. Sjukdomen må ha noko med genetikk å gjere, og han liknar på den menneskelege varianten Creutzfeldt Jakobs sjukdom, seier Meisingset.
