– Ha, ha! Dette går jo bra!
Frydefull latter stig i ekko opp frå breidda til Vikeelva i Sykkylven. 17 elevar frå Vik skule er med på noko dei aldri før har gjort.
– Å, dette er kjekt! Dei liknar rumpetroll, ler Sofie Kolås, der ho står med ei kvit bøtte i handa og balanserer på eit berg som stikk opp av elva.
Alle 6.-klassingane frå Vik er med på prosjektet for år vekke liv i elva igjen.
Foto: Sissel Brunstad / NRKRundt Sofie, medelevane, ein lærar og ein lakseentusiast, renn det som ein gong var ei fin aure- og lakseelv, men som har vore utan liv i over 20 år.
Nytt liv
Det var lakseparasitten som på 1980-talet herja i elva og knekte alt som var av fisk.
– Den lokale laksestammen blei ikkje teken vare på, diverre. Men no prøver vi å vekke elva til live igjen ved hjelp av yngel frå stamlaks i Aureelva, fortel Jan Melseth, prosjektleiaren for det heile.
– Veit de kven som knekte laksen, spør han elevane.
– Gyrodactylus salaris, kjem det samstemt frå ein flokk elevar som høyrer han gjennom elvesusen.
Gjett om dei har lært leksa si!
Om nokre få år kan det igjen bli laksefiske i Vikeelva, takka vere unge som har vore med og sett ut yngel.
Foto: Sissel Brunstad / NRKArbeidet med elva har gått føre seg i fleire år, og med på laget har lakseveteranen fått både speidarar og 6.-klassingar frå Vik skule.
– Dei unge står for framtida, og får lære om både elva og laksen. Det er langt betre enn at oss gamle gubbane skal stå for det heile. Dette er rekruttering for framtida, smiler Melseth.
Mange, mange slike bøtter med lakseyngel rakk elevane å tømme ut i elva på nokre få føremiddagstimar.
Foto: Sissel Brunstad / NRKSjølv går han frå elev til elev med tips om korleis dei skal gå fram når dei tømmer bøttene med yngel varsamt ut i elva.
– Dette er veldig kjekt, seier Linnea Marie Blakstad Saugestad og Stine Øvrevoll Kalstad. Dei gløtter ned i bøttene der yngelen sym i ring. Så hallar dei på bøtta, og fører småtassane varsamt ned i elvevatnet.
– God tur, kjem det frå ein kar som står like ved.
Nærmiljøet
Vikeelva snor seg berre eit steinkast frå Vik skule. Der har elevane i fleire år hatt elva som eit nærmiljøprosjekt, fortel lærar Ole-Thomas Kulseth.
Det går fint an å setje ut lakseyngel rett frå handa også, men då må ein vere snar i vendinga, erfarte elevar ved Vik skule.
Foto: Øyvind Berge Sæbjørnsen / NRK– Elevane er veldig entusiastiske, etter at dei i tre skuleår har lært om livet i og ved elva. Utsetjinga av lakseyngel toppar det heile, og dette er berre heilt topp for oss alle, seier Kulseth, og peikar på yngel som har lagt seg under ein stor stein.
Går alt slik det skal, vil yngelen 12-åringane set ut, kome tilbake som vaksen laks om fem år.
– Dette skulle alle born ha fått vore med på! Og om fem år kjem vi tilbake og fiskar laksen, smiler Ibrahim Naser, og gjer seg til talsmann for dei 17 som er med på å skape Vikeelva om til ei god laks- og aureelv igjen.
Skuledagen på tampen av skuleåret blei av det aller kjekkast slaget.
