Har du fått utslett og kløe av hudkrem, shampoo, hårfarge eller anna kosmetikk? Du er ikkje åleine.
Ein halv million nordmenn fekk i fjor biverknadar som følgje av kosmetikkbruk. Berre 0,1 promille av desse tilfella vart registrert inn til Bivirkningsregisteret, som er eit samarbeid mellom Mattilsynet og Nasjonalt folkehelseinstitutt.
Plikt til å melde frå
- Farmasøytar er flinkare enn legar til å melde ifrå, seier Berit Granum i Folkehelseinstituttet.
Foto: PRESSEFOTO
Trond Egil Hansen i Allmennlegeforeningen meiner at ikkje alle kjem til legen med biverknadane.
Foto: Photograhper Mark Cabot / PRESSEIfølgje Berit Granum i Nasjonalt folkehelseinstitutt er farmasøytar flinkast til å melde frå, medan legar er langt ifrå flinke nok.
– Dette skuldast kanskje at det er lågare terskel for å gå tilbake tilbake til apoteket der produktet er kjøpt, enn å bestille ein legetime, seier Granum til NRK.no.
Legar, tannlegar, helsesystrer og farmasøytar har ifølgje lovverket meldeplikt opplysings- og meldeplikt når dei får kjennskap til at kosmetikk gjev alvorlege biverknadar.
Leiar i Allmennlegeforeningen, Trond Egil Hansen, meiner at grunnen til underrapporteringa kan vere at langt ifrå alle går til legen med reaksjonar på kosmetikk.
– Det kan nok hende at det vert gløymd somme gonger, men eg trur mange skjønar kva dei reagerer på og sluttar å nytte produktet, utan å kontakte helsepersonell, seier Hansen.
Les òg:
Farleg farge
Hårfarge gjev dei alvorlegaste reaksjonane, som til dømes hevelsar i andletet og i nokre tilfelle sjukehusinnlegging. Hudkrem er det folk oftast reagerer på, men dette gjev sjeldan like alvorlege biverknadar.
Forbrukarundersøkjinga, som er gjort av Synovate, på oppdrag frå Mattilsynet, konkluderer med at ni av ti ikkje melder ifrå om biverknadar ved kosmetikkbruk.
Fleirparten av innrapporteringane kjem idag frå helsepersonell.
Oppgradering
Folkehelseinstituttet arbeider no med å oppgradere nettsidene sine, slik at informasjon om registeret og melderutiner er meir tilgjengelege både for forbrukar og helsepersonell.
Idag skjer rapporteringa anten via ein elektronisk pasientjournal, eller på eit postsendt meldeskjema.
– Men me ynskjer framleis at rapporteringa fyrst og fremst skal gå igjennom helsepersonell, fordi me då er sikrare på å få inn den informasjonen som er naudsynt for å gjere ei årsaksvurdering, seier Granum.
Neglesprett
Registeret er eit viktig reiskap for å kartleggje kva stoff i kosmetikk, som kan vere skadelege. Til vanleg vil Mattilsynet ta grep etter fem til seks meldingar, avhengig av alvorlegheitsgrad. Dei vil då i enkelte tilfelle henvende seg til EU for å endre regelverket.
Eit døme på at rapportering har ført til endringar er negleherdarar. I nokre spesiallakkar, som er laga for å styrke neglene, er det høge dosar formadelhyd.
– Forbrukarar har mista negler som følgje av bruk av slike lakkar. Maksgrensa for formaldehyd i negleherdar er i dag på fem prosent, ei grense me ynskjer å senke ytterlegare, fortel Julie Tesdal Håland i Mattilsynet.
