Romanane til Thure Erik Lund skaper store problem for slike som meg. Frå første side av rausar det av rot og skrammel hulter til bulter med høgtravande tankeflukter til dels i heimelaga terminologi, og inne i mylderet sit ein forteljar som du ikkje bør kjøpe bruktbil av, ein temmeleg ustabil type som skjeller ut dei han misliker, og dei er det mange av.
Problemet er ikkje mylderet, tvert om. Problemet er at mellom øyrene på alle kritikarar sit det ein liten flinkis som stuper kråke av fryd ved synet av slike underlege tekster, og som vil setje heile romanen på greip og finne ei tolking på to minutt i Kulturnytt fiks ferdig.
Baklengs ut i verda
Mens det ein annan stad i kritikaren oppstår einslags ærefrykt overfor romanane til Lund. Ikkje fordi dei er heilage på nokon måte eller fullkomne, slett ikkje, men dei framstår som ureduserbare. Viss du er for kjapp med å røske ut eit poeng eller dra ein konklusjon, ja, så hamnar du feil ut, same kva.
Eg får hekte meg på hovudpersonen og sjå kvar det endar. I romanen "Inn" er han ein studierettleiar som har mista jobben fordi han med stor intensitet fortalte ungdommane at det ikkje fanst verken framtid eller håp for slike ”svimete inntørka kålhuer” som dei. Vår mann går baklengs ut i verda mens han skjeller ut religiøse, globalnazistiske sosialdemokratar, fargerikt fellesskapsfantastane, dei fråtsemaniske medieronkarane, pluss vindmølleentreprenørar, snøskuter- og firhjulingsidiotar - og lista kunne vore mykje lenger.
Ikkje for pyser
Dette er ein nedbrytande roman. Ein ting er å bryte ned ungdommen og andre folk ein misliker. Men det går vidare: til nedbryting av verdiar, av meining, av språk, og til slutt av sjølve det menneskelege. Og nedbrytinga er ganske konkret, vi hamnar til slutt med substansar eg ikkje eingong vil nemne på radio.
Hovudpersonen i "Inn" fører ein krig med verda. Lesaren blir sugd inn i eit forrykt misantropisk univers og kasta ut att, og det er ikkje gjort i ei handvending å forklare kva ein har vore med på, eller om ein hadde godt av det. Den som les "Inn" gjer det på eige ansvar.
Kulturnytt, NRK P2, 22. november 2006
