Fem skandinaviske dystopiar

1. «De kommer til å drukne i sine mødres tårer»

• Forfattar: Johannes Anyuru

Ein teikneserieskapar krenkjer profeten og islamistar går til valdeleg aksjon. I framtids-Sverige går dei fascistiske Ridderhjertene i gatene, muslimane lever i gettoar og filmen frå den valdelege aksjonen går i loop på offentlege stader.

Eg likar spesielt godt dette: Som svensk-ugandisk muslim står den prislønte forfattaren Johannes Anyuru midt i spenningsfeltet han skriv om.

2. «Den danske borgerkrig 2018-24»

• Forfattar: Kaspar Colling Nielsen

Borgarkrigen bryt ut i kjølvatnet av ei økonomisk krise. Etter kort tid halshøgg opprørarane politikarar på opne plassar til stor jubel frå københavnarar, i verste IS-stil. 450 år inne i framtida ser ein overlevande tilbake på krigen.

Dette likar eg med boka: Der Anyuru går inn i dystopien gjennom religiøse og ideologiske liner, har Collin Nielsen valt økonomisk kollaps. Og i menneskenaturen, som baud på litt av kvart allereie før rikingane gjorde stamcellemanipulasjon til ein del av registeret.

3. «Havari»

• Forfattar: Bård Isdahl

Kloden er varmare, miljøaktivistane meir aggressive og unntakslover er innført for å sikre dei nye oljeriggane i Vesterålen mot sabotasje. Dessutan har den norske staten nett avgjort at dei ikkje lenger kan ta imot klimaflyktningar.

Difor skil denne seg ut: Norske dystopiar handlar nesten alltid om klima og miljø, og Havari er ikkje noko unntak. Men her står klima og demokrati mot kvarandre: Kan miljøet bergast i eit samfunn der politikarane står på val kvart fjerde år? Kan demokratiet bergast i ei tid då miljøkrisene trugar livsgrunnlaget?

4. «London 2084»

• Forfattarar: Bing og Bringsværd

Denne dystopien, som er lagt til eit ikkje tilfeldig årstal, har ny teknologi teke overvaking av borgarar til nye høgder. Havet er også høgare enn før og robåt er eit naturleg framkomstmiddel i byar som ligg ved sjøen. Eit mord fører privatetterforskar Altmann inn i ei verd der eksperimentering med biologisk materiale er ein av fleire uhumske innslag.

Dette likar eg: B & B forsyner seg godt av dystopi-element i denne boka, her er både teknologi på avvegar, overvaking, tukling med naturen og klimakrise med. Utviklinga går i feil retning fordi mennesket ikkje greier å setje i verk tiltak, sjølv om dei ser kva som skjer. Og dei greier å venne seg til forhold som verkar uuthaldelege.

5. «Fiolinane»

• Forfattar: Jan Roar Leikvoll

I eit goldt, postapokalyptisk samfunn overlever ein gjeng nakne, namnlause menneske så vidt det er. Humanismen er historie og historia er ukjent for dei aller fleste, men ein gammal mann eig – ein fiolin. Ein gong kunne han spele på den.

Dette gjer at eg likar boka: Her har alt kollapsa, ein heil sivilisasjon er borte og nesten gløymt og det i løpet av uhyggeleg kort tid. Ingen dystopiar er lystige, men denne er den mørkaste eg kjenner til.

• Anbefalt vidare lesing:

Mammutsalet: Her er dei 9 beste bøkene Norges største boksal er i gang. Vi gir deg våre favorittar. Les saka