– I boka står det; «skriv substantiva under i fleirtal», og der står det «ein dotter». Dette er ein grov feil for dotter er eit hokjønnsord og skal ha den ubundne artikkelen ei, fortel Olav Haugan Vindal.
Saman med klassekameratane ved Tokke skule i Telemark har han funne fram til heile 76 skrivefeil i norskbøkene. Det heile starta ganske tilfeldig, men har utvikla seg til eit stort prosjekt. Onsdag var dei i Oslo, der dei presenterte prosjektet for Språkrådet.
– Fyrste gongen fann vi eit par feil, og så tenkte vi at sidan vi fann så mange feil og ikkje hadde eit Nysgjerrigper-prosjekt i år, så ville vi lage eit prosjekt av dette.
Med Språkrådet på laget
Elevane fekk med seg Språkrådet på laget, og kom fram til fire hypotesar til årets Nysjerrigper-prosjekt. Dei ville teste kor mange feil dei kunne finne i norskbøkene Ord for alt 6 frå Cappelen Damm.
– Det vi trur at var riktig er nok hypotese nummer to, det at dei som skulle sjekke om alt var rett har gjort ein for dårleg jobb. Og så har det nok gått litt for fort å lage bøkene, trur Olav.
Dei splitter nye norskbøkene har vore under lupa i heile år. Og trass i at norsklærar for sjetteklassa, Gunstein Seltveit, syntest dette kunne bli eit noko traurig og tørt prosjekt, klarte han ikkje å stoppe elevane i jakta på nye feil i lærebøkene.
Konkurranse mellom feilfinnarene
– Det tok så av at eg fekk ikkje undervist, dei kom stadig opp med bøkene sine og meinte dei hadde funne feil. ”Her er det feil, og her er det feil”, fortel Seltveit.
– Stort sett var det ikkje feil, men dei lærte veldig mykje av det. Og ein del feil var det jo.
Elevane oppretta ein postkasse kor dei putta lappar der dei skreiv opp kva bok dei hadde funne feilen i, sidetal og kven som var feilfinnar.
– Til slutt måtte dei føre opp klokkeslett fordi det vart slik konkurranse om å finne feilen først, fortel lærar Seltveit.
Krev kvalitetssikring
Til slutt hadde elevane funne heile 76 feil. Funna til elevane vekkjer oppsikt og då dei presenterte funna sine for Språkrådet onsdag var både lokal- og rikspressa til stades. Også Noregs Mållag har fått med seg dei mange språkfeila i lærebøkene.
– Det er ein katastrofe at elevane skal ha lærebøker som har så dårlig språk, men samtidig er det veldig bra at elevane har teke tak i dette. Desse elevane bidreg til at andre elevar får betre språk i sine bøker, seier leiar i Noregs Mållag, Håvard Øvregård.
Han vil no ha ei kvalitetssikring av lærebøkene.
– Det som er viktig er at det ikkje er elevane sjølve som skal sikre at det er kvalitet i lærebøkene. Det er skuleeigar sitt ansvar, men det blir ikkje følgt bra nok opp og vi meiner at departementet og utdanningsdirektoratet også må ta eit ansvar.
Skal rettast
Trond Petter Hinrichsen, forlagssjef for grunnskoleavdelinga i Cappelen Damm, seier til NRK at dei tek språk på alvor. Slurvefeila som Tokke-elevane har oppdaga skal rettast opp i ei ny utgåve som kjem til hausten.
Men elevane sjølve er ikkje overtydde om at dei ikkje kjem til å finne nye feil.
– Vi skal ikkje ha det same prosjektet til neste år, men eg trur vi kjem til å finne nokre feil da også, seier Olav Haugan Vindal.
